Mobieltjes waarschuwen tegen overstromingen
Marwaan Macan-Markar
31 mei 2010
Oeverbewoners van de Mekong in Cambodja, Laos en Vietnam hebben mobiele telefoons en een speciale opleiding gekregen om snel alarm te kunnen slaan als er overstromingen dreigen. Het is een goedkope methode om de zestig miljoen mensen die langs de bijna 5000 kilometer lange stroom leven tijdig te waarschuwen.
Het wordt weer spannend rond de rijstvelden en vissersdorpen in Indochina. De moessonregens beginnen neer te plenzen, en dan zijn er altijd plotse overstromingen mogelijk. In augustus 2008 steeg het waterpeil in de Mekong voor korte tijd met bijna 14 meter. Vissers in noordoosten van Thailand moesten halsoverkop op de vlucht; in een mum van tijd stond het water tot aan de nok van hun daken.
Geen computers
“De chaos van 2008 maakte duidelijk dat het waarschuwingssysteem van de Mekongcommissie niet deugde”, zegt Pianporn Deetes van de Red de Mekong-coalitie, een netwerk van actiegroepen en plaatselijke verenigingen. De Mekongcommissie (MRC), een instelling waarin Thailand, Cambodia, Laos en Vietnam samenwerken om gemeenschappelijke problemen rond de stroom op te lossen, heeft twintig meetstations langs de rivier en krijgt ook gegevens over het debiet van de bovenloop van de rivier in China. “De gemeenschappen aan de oever van de Mekong hadden geen toegang tot de informatie over het stijgende waterpeil. Je kunt niet verwachten dat arme boeren en vissers de waterstanden volgen op een website als ze nog geen computer hebben”, zegt Pianporn. Bovendien zijn veel boeren en vissers van etnische minderheden alleen hun eigen taal machtig.
Door boeren en vissers te betrekken bij het waarschuwingssysteem, zouden die problemen opgevangen moeten worden. In eerste instantie zijn er 120 mobiele telefoons uitgedeeld. De bezitters bellen hun nationale instanties alle verdachte veranderingen van het debiet of de stroomsnelheid van de Mekong door. De verwerkte informatie wordt in door overstromingen bedreigde dorpen gepubliceerd op prikborden. Als het water snel stijgt, worden ook luidsprekers ingezet. Op die manier zouden mensen altijd 48 uur de tijd moeten hebben om te evacueren als er een overstroming op komst is.
China
Het is dit jaar ook uitkijken naar de houding van China. De Mekong ontspringt in dat land, en op de bovenloop zijn de voorbije jaren verscheidene dammen gebouwd. China gaf daar nooit veel details over prijs. Maar tijdens de voorbije Mekongtop in april in Thailand beloofde China informatie door te spelen over de hoeveelheden water die door de dammen op de Mekong worden vastgehouden en doorgelaten.
Het gebrek aan informatie over de bovenloop was de overige Mekonglanden altijd een doorn in het oog. Bij een overstroming van de benedenloop in 2000 kwamen achthonderd mensen om het leven. Actievoerders legden de schuld daarvoor ten dele bij China, dat geweigerd had waterstanden door te geven. In 2002 stemde China er mee in tijdens het regenseizoen informatie over het debiet op de bovenloop door te geven; vanaf dit jaar worden die gegevens dus nog aangevuld met wat er aan de dammen gebeurt. Piaporn is blij met de toenemende samenwerking, maar benadrukt dat al die informatie op tijd tot bij de boeren en vissers langs de Mekong moet doordringen.