Na de Krim wacht Transnistrië

Nu het ernaar uitziet dat de Krim zich bij Rusland gaat voegen, houdt Oekraïne de adem in, en daarmee ook buurland Moldavië.

  • CC BY-SA 2.0 Dylan C. Robertson "Lang leve Transnisitrië", een reclamepaneel in de straten van Tiraspol, de hoofdstad van Transnistrië, 21 januari 2014. CC BY-SA 2.0 Dylan C. Robertson

Vergeleken bij Oekraïne is Moldavië nog makkelijk losgekomen uit de boezem van Moskou. Toen de Oekraïense president Viktor Janoekovitsj het Associatieverdrag met de EU afwees, leidde dat tot bloedige protesten en uiteindelijk tot een Russische annexatie van de Krim. Moldavië heeft daar geen last van gehad, en een inval hoeft het niet te vrezen, want die troepen zijn er al twintig jaar.

Afwijzing

Ondanks pogingen van Rusland om tot een soort Euraziatisch verbond te komen, samen met landen als Wit-Rusland en Kazachstan, heeft Moldavië stappen gezet in de richting van Brussel. Een boude keuze voor een land dat in 2001 de eerste voormalige Sovjetstaat was waar communisten opnieuw aan de macht kwamen.

Rusland heeft de Moldavische afwijzing beantwoord met een boycot van wijn, plus een opmerking van de vice-premier dat hij hoopte dat ze niet zouden bevriezen – een omineuze verwijzing naar de afhankelijkheid van Russisch gas.

Maar Moldavië heeft ook zijn Krim: Transnistrië, op slechts 60 kilometer afstand van de hoofdstad Chisinau. De geïmproviseerde grens, versierd met de roodgroene strepen van de Transnistrische vlag, is de enige plaats in Europa waar de grenswachten de hamer en sikkel uit de Sovjettijd op hun legeruniformen dragen. Het gebied heeft zijn eigen munt, paspoorten en kentekens, maar is door bijna geen land ter wereld erkend. Moldavië beschouwt het als bezet gebied, een gangsterstaat die wordt onderhouden door Rusland en die gevaarlijk is voor hun stabiliteit.

Inwoners van de hoofdstad Tiraspol zijn het daar niet mee eens. Zoals Nadya, die in een winkel werkt. “Het leven hier is beter dan in Moldavië. Rusland investeert veel geld in ziekenhuizen, peuterscholen en andere infrastructuur. Onafhankelijkheid zou fijn zijn, maar bij Rusland horen nog beter, zoals de Krim.”

Geen grens

De autoriteiten houden niet van journalisten, die zich om de KGB te mijden dus beter kunnen begeven naar de plantsoenen achter de afbrokkelende huizenblokken uit de Sovjettijd. Daar loopt het oude echtpaar Vasile en Elena, om de hond uit te laten rond een met onkruid overgroeid basketbalveldje. Zij zijn minder uitgesproken. Zij zijn hier ooit terechtgekomen als spoorwegmedewerkers, overgeplaatst uit Rusland.

“Hoe kunnen we deel worden van Rusland als we er niet eens aan grenzen?”, zegt Vasile. “Voor de Krim is dat makkelijker, net als voor Abchazië en Zuid-Ossetië”, twee regio’s die Rusland van Georgië heeft ingepikt. Beide entiteiten hebben een ambassade in Tiraspol, waarschijnlijk meer uit solidariteit dan uit enig praktisch motief.

“We willen meedoen met ieder systeem dat ons vrede en stabiliteit geeft”, zegt Vasile, “al is het enige dat we vragen dat de rechten van minderheden, zoals ons, de Russisch sprekenden, worden gerespecteerd.”

Moldaviërs hebben zich altijd meer gericht op Roemenië, door hun taal. Na de Tweede Wereldoorlog werden veel Russen en Oekraïners geherhuisvest in de geïndustrialiseerde oostelijke regio’s van Moldavië. Zo ontstond een grote Russisch sprekende minderheid. Toen de Sovjet-Unie uit elkaar viel, riep dit gebied uit angst voor het Roemeens-Moldavische nationalisme de onafhankelijkheid uit. Een bloedige burgeroorlog volgde. Transnistrië kreeg steun van Rusland en tot op heden bevindt zich een Russische “vredesmacht” van 1500 soldaten in het gebied, die vooral toezicht moeten houden op het Russische wapenarsenaal.

Zorgen

Nu de Krim zich bij Rusland lijkt te gaan aansluiten in een controversieel referendum, zijn er grote zorgen dat Rusland Transnistrië ook gaat gebruiken om meer invloed in Europa te krijgen. “We kunnen destabilisatie verwachten als Moldavië eind dit jaar inderdaad het akkoord met de EU gaat tekenen”, aldus een Europese diplomaat in Chisinau.

Ook de Oekraïense ambassadeur Serhii Pyrozhkov is bezorgd, want aansluiting van Transnistrië bij Rusland betekent een nog grotere geografische verwijdering tussen de Oekraïne en Europa. “Op basis van onze gegevens denken wij dat het Russische leger activisten naar Odessa stuurt om mee te doen aan opstanden en de regio te destabiliseren”, aldus Pyrozhkov. Odessa ligt aan de Oekraïense kant, dichtbij Transnistrië. “Dat schept een zorgwekkend precedent.”

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.