VN-rapport laat stem horen van Afrikaanse migranten

Niet armoede, maar ongelijkheid duwt Afrikanen richting Europa

Ⓒ UNDP, Scaling Fences

Afrikanen die om economische redenen naar Europa migreren, doen dat meestal niet omdat ze extreme armoede ontvluchten, maar omdat de economische vooruitgang in hun thuisland hun verwachtingen niet inlost. ‘Migratie is een gevolg van ontwikkeling die ongelijk verloopt en waarbij jongeren in de kou blijven staan.’  Een nieuw VN-onderzoek stelt het profiel scherp van de Afrikaanse migrant die een toekomst in Europa zoekt. 

‘We praten te vaak over migranten en te weinig met hen’

De EU richtte in 2015 een fonds op om de oorzaken van migratie aan te pakken. Maar wie die Europese acties naast de resultaten van dit nieuwe VN-rapport legt, constateert dat de EU die oorzaken misschien onvoldoende kent. Zestig procent van de middelen van dit Trust Fund for Africa gaat naar projecten die de economische ontwikkeling moeten bevorderen. Maar uit de resultaten van het onderzoek blijkt dat Afrikaanse migranten niet uit gebrek aan economische ontwikkeling migreren, maar wel als gevolg van een onvoltooide ontwikkeling. De kansen die de economische vooruitgang met zich meebrengt zijn ongelijk verdeeld en kwamen hen niet ten goede, zo ervaren de bevraagden het. Ze kregen onvoldoende de kansen waar ze op gehoopt hadden en beslisten die in Europa te zoeken. 

‘Dat het creëren van jobs een anti-migratiemiddel is, is nooit bewezen, en blijkt ook niet uit dit onderzoek’, concludeert hoofdonderzoeker Mohamed Yahya. Nieuwe arbeidskansen zouden hen niet in eigen land houden, dat geeft een meerderheid van de bevraagden aan. Ook een betere kennis van de risico’s die aan illegale migratie verbonden zijn, had hen niet weerhouden de gevaarlijke tocht te ondernemen. 

UNDP, het ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties, bevraagde meer dan drieduizend Afrikaanse migranten die legaal of illegaal in de EU verblijven. Allen gaven ze zelf aan om economische redenen naar Europa te zijn gereisd. Met het rapport Scaling Fences: Voices of Irregular African Migrants to Europe hoopt de VN de stem van de Afrikaanse migranten  binnen te loodsen in het migratiedebat.

‘We praten te vaak over migranten en te weinig met hen’, vindt de directeur van UNDP Afrika, Ahunna Eziakonwa. ‘Dat heeft de relaties tussen Afrika en Europa grondig verstoord. Het is tijd om de dialoog opnieuw aan te gaan.’ 58% van de bevraagden had werk (49%) of ging nog naar school (9%) toen ze vertrokken.De Europese droom

Een meerderheid van wie een inkomen had bleek een competitief loon te hebben in het land van herkomst. 

66% van de bevraagden gaf aan dat het hebben van werk hebben, of zicht hebben op een job, geen afremmend effect had op de beslissing om te migreren.

62% van de bevraagden had het gevoel op basis van etnische afkomst of een politieke mening oneerlijk te zijn behandeld door de overheid in het land van herkomst.

77% had het gevoel dat zijn of haar stem niet van tel was of dat ze niet konden wegen op de politieke instellingen in het land. 
Anders dan we vaak veronderstellen, komt de gemiddelde Afrikaanse economische migrant niet uit rurale en economisch achtergestelde gebieden.  85 procent van de bevraagde migranten is uit de stad afkomstig. Ze blijken gemiddeld hoger opgeleid dan het nationale gemiddelde in het land van herkomst. Meer dan de helft had in het thuisland bovendien een inkomen of ging nog naar school.  

‘Europeanen beseffen te weinig dat er zoiets bestaat als The European Dream’

Dat ze kunnen migreren blijkt eerder een gevolg van de economische vooruitgang in het land, waardoor ze voldoende middelen hadden om te kunnen vertrekken. Dat ze wilden migreren heeft dan vooral te maken met het feit dat die vooruitgang hen onvoldoende de kansen oplevert waar ze echt van dromen.

‘Europeanen beseffen het te weinig dat er in Afrika misschien wel zoiets bestaat als The European Dream, de droom van een betere toekomst in Europa’, stelt Yahya. ‘Dat verlangen is bovendien sterker dan de wetenschap dat illegale migratie gevaren met zich meebrengt.’

Ontradingscampagnes brengen geen zoden aan de dijk

Campagnes waarbij men wijst op de gevaren langs illegale wegen richting Europa, zullen vermoedelijk weinig impact hebben op de migratie. 93 procent zegt de gevaren aan de lijve te hebben ondervonden. Toch zegt slechts 2 procent dat kennis over die gevaren hen had kunnen tegenhouden. 

Ook de moeilijke omstandigheden waarin de bevraagde Afrikaanse migranten in Europa blijken te leven, doen de meesten hun beslissing niet betreuren. 77 procent gelooft nog steeds dat hun toekomst in Europa ligt. ‘De reden waarom ze niet terug willen, is vaak dezelfde reden waarom ze vertrokken zijn’, concludeert Yahya. 
  
‘Ze geven vanuit Europa ook een heel belangrijke financiële injectie aan de hele familie. Familieleden hebben ook vaak mee geïnvesteerd in de reis, en die investering blijkt ook te renderen’, deelt Yahya op basis van de resultaten uit het onderzoek nog mee. In Europa blijken ze 90 procent van hun inkomen naar de familie thuis te kunnen sturen. In eigen land konden ze slechts 10 procent delen.

Ⓒ UNDP, Scaling Fences

‘Hekkens worden beklommen’

‘Als wij ambtenaren van de Afrikaanse Unie zo slecht behandeld worden, hoe moeten wij dan Afrikaanse burgers overtuigen dat ze beter legaal naar Europa reizen?’

‘Het migratiedebat heeft de relaties tussen Afrika en Europa bemoeilijkt’, beseft Eziakonwa. Ze hoopt dat er in de toekomst opnieuw plaats is voor rede in het debat tussen het Europese en Afrikaanse continent. ‘Het is tijd om opnieuw een dialoog aan te gaan.’

Dat die relaties tussen de twee continentale buren vandaag lijdt onder het migratiedebat, daar bestaat volgens Philip Bob Jusu van de vertegenwoordiging van de Afrikaanse Unie (AU) bij de EU, weinig twijfel over: ‘Ik loop nu al sinds 2011 rond in de EU. Hoe meer we vragen om als gelijkwaardige partner in het migratiebeleid betrokken te worden, hoe meer deuren er worden gesloten.’

‘Zelfs wij, medewerkers van de AU, voelen de gevolgen van het gecriminaliseerde discours over de Afrikaanse migrant. Toen ik tien jaar geleden als medewerker van de AU naar Europa reisde, lag mijn paspoort hoogstens 24 uur op de ambassade en kreeg ik vervolgens een visum geldig voor twee jaar. Als ik vandaag collega’s van de AU wil uitnodigen dat houdt de ambassade drie weken hun paspoort vast. Voor een werkvergadering in Brussel van twee dagen, krijgen ze vervolgens een visum van drie dagen.’

‘We moeten terug naar een multilaterale wereldorde’

Beledigend, zo ervaart Jusu het. Het is volgens de econoom veelzeggend voor de manier waarop de de Europeanen vandaag met hun Afrikaanse collega’s omgaan. ‘Ter vergelijking. Zelfs onder Trumpiaans bewind krijgen we bij de Amerikanen nog steeds binnen de 24 uren een visum, geldig voor drie jaar.’

‘De reis naar Europa is gevaarlijk. En slechts twee procent van de migranten onderneemt die reis via een legale weg, leert het rapport. Maar als wij ambtenaren van de Afrikaanse Unie zo slecht behandeld worden, hoe moeten wij dan Afrikaanse burgers overtuigen dat ze beter legaal naar Europa reizen?’

‘We moeten terug naar een multilaterale wereldorde.’ Jisu pleit vurig voor een evenwaardig partnerschap. ‘Momenteel plaatst Europa nieuwe hekkens dwars door ons continent. Landen worden zo tegen elkaar opgezet. De inspanning die we leveren om het continent een te maken worden door Europa verstoord.’

‘We kunnen ons geen wereld met meer hekkens veroorloven’, treedt Eziakondwa hem bij. ‘Hekkens worden beklommen.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2770   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2770  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.