Nieuw transportsysteem voor mango en avocado helpt boeren in Haïti

In Haïti zijn de eerste stappen gezet voor de export van avocado’s. Ook is een aanzet gegeven voor de verandering van het transportsysteem voor mango en avocado. Dat zal leiden tot betere prijzen voor kleine boeren.

Haïti is het armste land van Latijns-Amerika. Om de positie van kleine boeren te helpen verbeteren en de banden tussen de partijen in de keten te verstevigen, heeft een team van Universiteit Wageningen in 2017 en 2018 onderzoek gedaan naar de ketens van mango en avocado. Dit gebeurde op verzoek van het ministerie van Handel en Industrie in Haïti en de Wereldbank.

Betere prijs voor de boer

Haïti exporteert al decennia mango’s naar de Verenigde Staten. Van de 2 dollar die de mango in de Amerikaanse supermarkt kost, krijgen boeren maar 2 tot 5 dollarcent. De tussenhandel krijgt daarentegen ongeveer 80 cent, en dan komen er nog transportkosten en marge voor de tussenpersoon en de supermarkt bij.

Dat de boer maar een klein deel van de consumentenprijs krijgt is op zich normaal, omdat er veel risico’s en kosten zijn in de keten. Maar in dit geval is er wel ruimte voor een betere prijs voor de boer.

Export van avocado’s vanuit Haïti is er officieel nog niet. Wel vindt smokkel plaats naar de Dominicaanse Republiek voor verdere doorvoer aan de VS als ‘Dominicaanse’ avocado’s.

De teelt en verkoop van mango’s en avocado’s biedt belangrijke werkgelegenheid in de armste delen van Haïti en is voor deze producenten goed voor bijna 40 procent van hun inkomen.

Duurzamer systeem

“Onze rol is om het systeem te triggeren om te veranderen naar een duurzamer, transparanter en voor boeren inclusief systeem”, zegt projectleider Jan Brouwers van het Wageningen Centre for Development Innovation. “Als de inkomsten van boeren niet verbeteren, stoppen ze namelijk met het telen van mango’s en avocado’s, terwijl er wel vraag naar is vanuit de markt.” Een beter systeem geeft boeren de financiële ruimte om kleine investeringen te doen in verdere ontwikkeling van de sector.

Een analyse van de mangoketen liet zien dat een paar eenvoudige technische stappen verbetering brengen.

Een analyse van de mangoketen liet zien dat een paar eenvoudige technische stappen verbetering brengen. Nu gaan nog veel mango’s verloren of ze eindigen als sap voordat ze de haven van Port-au-Prince bereiken. “Door boeren te stimuleren het fruit op het juiste tijdstip te plukken zodat de afrijping pas na het transport plaatsvindt, kunnen veel meer mango’s de markt in de VS bereiken”, zegt onderzoeker Rene Oostewechel van Wageningen Food & Biobased Research. “Het verbetert de houdbaarheid en de vruchten voldoen beter aan de verwachting van de consument.”

QR-code

Een tweede belangrijke stap was het transparanter maken en digitaliseren van de keten. Bij wijze van proef kregen enkele dozen mango’s en avocado’s een QR-code. Wie deze met een mobiele telefoon scande, werd naar een webpagina geleid met informatie over de specifieke teler, de oogstlocatie, temperatuur tijdens het transport en verdeling van de opbrengsten over de ketenspelers. Ook de boer kon vanaf het vertrek zien waar de doos zich bevond.

Dit systeem zorgt voor transparantie voor de consument en biedt de mogelijkheid voor de boer om eigenaar te blijven van zijn product tot de verkoop aan een supermarkt, waarna hij betaald krijgt met aftrek van de gemaakte kosten en marges in de keten. Op deze manier betaalt hij voor service in plaats van verkoop van zijn product voor een lage prijs in het begin van de keten, stellen de onderzoekers.

Nu is aangetoond dat het basisprincipe werkt, gaat een ervaren grote fruithandelaar, aangeduid door de Wereldbank, in 2019 grootschaliger zendingen realiseren met een honderdtal mango- en evenveel avocadotelers. In een vervolgproject zullen boeren ook trainingen krijgen om aan de technische eisen te voldoen. Daarmee stijgt de kwaliteit van hun product en zijn meer volume, zekerheid en meer verdiensten mogelijk.