'Nieuwe EU-pesticidennorm blokkeert deel van handel metontwikkelingslanden'
Cam McGrath
13 februari 2003
In de landen van de Europese Unie wordt dit jaar
een nieuwe wetgeving van kracht op het gebruik van pesticiden. De EU bant zo
'n 500 stoffen en dat verbod geldt ook voor alle landen die hun groenten en
fruit willen verkopen op de Europese markt. Sommige ontwikkelingslanden
vrezen dat een aanzienlijk deel van hun groenten en fruit geweigerd zal
worden.
De nieuwe Europese norm komt niet zomaar uit de lucht vallen. Sinds 1993 is
de EU bezig met een herziening van de ‘maximum residu niveau’s’ (MRLs) van
823 pesticidenbestanddelen. Zo’n 20 stoffen werden al afgeschaft, maar de
grootste verandering vindt pas vanaf juli plaats: dan wordt een verbod van
kracht op 320 stoffen. Later dit jaar zouden nog eens 150 andere volgen. Zo’
n 60 procent van alle stoffen die in 1993 op de markt waren, verdwijnt in
2003, zegt de EU in een mededeling. De bedoeling is om te garanderen dat
het gebruik van pesticiden en en wat ervan achterblijft op de appel uit de
supermarkt veilig blijft voor het milieu en de volksgezondheid.
Het National Resources Institute (NRI) in Groot-Brittannië, een
onderzoekscentrum over duurzame ontwikkeling dat de Europese regelgeving al
enkele jaren op de voet volgt, vreest dat veel ontwikkelingslanden op
snelheid gepakt zullen worden. Het zijn immers net die onkruid- en
insectverdelgers die de boeren in de ontwikkelingslanden gebruiken, die op
de Europese markt uit den boze worden verklaard. Die pesticiden zijn
goedkoper en ruimer verspreid en daarom worden ze volop gebruikt in
ontwikkelingslanden, zegt Man-Kwun Chan, expert sociale ontwikkeling bij
het NRI. Het zijn vooral de producenten van tropisch, subtropisch en
seizoenloos fruit en groenten die zwaar getroffen zullen worden, gelooft
Man-Kwun Chan.
Egypte, een land dat in hoge mate afhankelijk is van zijn export naar de EU,
is alvast niet klaar. De nieuwe regelgeving zal de Egyptische exporteurs
voor grote problemen plaatsen, denkt Salwa Dogheim, de directeur van het
Centrale Labo voor Residuanalyse van Pesticiden en Zware Metalen in Voedsel
(CLRA). De meeste van de pesticiden (die over enkele maanden verboden zijn)
worden nog steeds gebruikt in ons land.
Het CLRA is een overheidslabo dat voedsel test dat bestemd is voor de
export. De Egyptische exporteurs zijn niet verplicht om een staal van hun
lading te laten testen, maar de meesten doen dat toch. Ze kunnen immers hun
broek scheuren als een lading groenten of fruit in een Europese haven
geblokkeerd wordt. CLRA-directeur Dogheim vreest dat Europa dit jaar meer
dan één Egyptisch schip zal tegengehouden. De weigering van enkele schepen
per jaar is niets, maar als het er 10 tot 15 worden, zitten we met een
probleem.
Egypte gebruikt zelf de pesticidennorm van de Codex, een reeks richtlijnen
opgesteld door de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) en de Voedsel- en
Landbouworganisatie (FAO). Voedsel dat de toets aan de Codex weerstaat, zal
in sommige gevallen niet door de EU-controles geraken, zegt Dogheim. Hij
haalt er de cijfers bij: vorig jaar beantwoorde 97,1 procent van het geteste
fruit aan de Codex-norm. Bij de groenten was 97,2 procent in orde volgens de
normen van de VN en de WGO. Als die stalen zouden getoetst worden aan de
nieuwe EU-normen zou 19,8 procent van het fruit en 11,5 procent van de
groenten niet slagen voor de test.
De pesticiden die ik gebruik zijn van Egyptische origine, zegt een boer in
Cairo ons. Ze zijn veilig en efficiënt. Waarom moet ik dan overschakelen op
een duurdere pesticide? Veiligheidshalve is de landbouw in Egypte de
laatste jaren massaal overgeschakeld naar pesticiden van Europese origine.
Vorig jaar werd er 5000 ton van het spul gebruikt, zo blijkt uit officiële
statistieken, waarvan 70 procent geïmporteerd. Maar liefst 90 van die 70
procent is uit de EU afkomstig.
Het zijn vooral de grote landbouwbedrijven die zich hebben voorbereid. Een
woordvoerder van Pico, Egyptes grootste exporteur van aardbeien en
pompelmoezen, zegt dat zijn bedrijf al enkele jaren op de hoogte is van de
MRLs. De EU heeft delegaties naar hier gestuurd en we hebben hun
aanbevelingen nauwkeurig opgevolgd, zegt exportmanager Farouk Kandil. We
zitten op de Europese markten we hebben er geen problemen. Allicht is dat
voor de kleine boeren niet het geval.