Nucleaire deal India-VS ondermijnt internationale afspraken
Ranjit Devraj
05 maart 2006
Critici vrezen dat het deze week gesloten nucleaire akkoord tussen de Verenigde Staten en India internationale afspraken over de verspreiding van kernwapens ondermijnt. De VS beloofden India nucleaire technologie te leveren voor energievoorziening.
Het akkoord dat de Amerikaanse president George W. Bush en de Indiase premier Manmohan Singh deze week overeenkwamen, maakt de toch al moeilijke situatie in Zuid-Azië nog gecompliceerder, zegt N.D. Jayaprakash, campagneleider van de Beweging in India voor Nucleaire Ontwapening. De beweging mag een aantal bekende wetenschappers en intellectuelen tot haar sympathisanten rekenen.
Nucleaire wapens zijn in niemands handen veilig, aldus Jayaprakash. Het trieste van deze situatie is dat van een ontwapeningsdebat geen sprake meer is. In andere landen klinkt de roep om nucleaire technologie nu steeds luider.
Pakistan, waar Bush zijn vierdaagse Zuid-Aziatische rondreis zaterdag afsloot, liet als eerste weten ook een nucleaire overeenkomst te willen van het type dat Washington tekende met Pakistans regionale rivaal India. Tijdens een persconferentie in Islamabad gaf Bush echter te kennen dat zo’n deal uitgesloten is. Pakistan en India zijn verschillende landen met verschillende behoeften en een verschillende geschiedenis, aldus Bush. Pakistan heeft zijn imago ook niet mee, aangezien het land in het verleden nucleaire geheimen doorverkocht aan onder meer Libië.
De VS zijn door deze overeenkomst de grootste verspreider van nucleaire technologie geworden, zegt professor Anuradha Chinoy, ontwapeningsdeskundige van de Jawaharalal Nehru Universiteit (JNU). De overeenkomst druist volgens hem in tegen het ideaal van wereldwijde ontwapening en zorgt ervoor dat andere landen, die niet mogen meedoen met het selecte nucleaire clubje, nog gevaarlijker worden. Hij wijst onder meer op landen als Iran, Pakistan en Noord-Korea. Iran, wiens nucleaire dossier waarschijnlijk zal worden doorgelicht door de VN-Veiligheidsraad, beschuldigt de VS en India van het meten met twee maten.
Het ergste van alles is volgens Chinoy dat de VS en India de internationale wetgeving aan hun laars lappen door het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA) en de 45 landen tellende Nuclear Suppliers Group (NSG) niet te betrekken bij hun overdracht van nucleaire technologie. Het IAEA en de NSG zijn beide VN-organen.
In Indiase kranten werd de overeenkomst vooral geduid als een triomf voor de onderhandelaars. Zij zorgden ervoor dat het land internationale nucleaire inspecties mag omzeilen terwijl het tegelijkertijd toegang heeft tot geavanceerde reactors en technologie voor het civiele programma.
Na bekendmaking van de overeenkomst verklaarde Singh tegenover journalisten dat het Amerikaans-Indiase pact zal leiden tot richtlijnen die specifiek op de Indiase situatie zijn afgestemd. Dat is al meer dan tot nu toe bereikt was, omdat India altijd geweigerd heeft het Non-Proliferatieverdrag (NPT) te ondertekenen.
Directeur-generaal Mohamed El Baradei van het IAEA toonde zich dan ook blij met het akkoord. Hij beschreef het als een tijdelijk stap op weg naar consolidatie van het non-proliferatieregime, de bestrijding van nucleair terrorisme en de verbetering van de nucleaire veiligheid.
India mag acht van de 22 reactors classificeren als militair en ze buiten de inspecties van de IAEA houden. Ook mag het land zelf besluiten of toekomstige reactors geclassificeerd worden als civiel of militair. Het allerbelangrijkste is dat India het volledige snellekweekreactorprogramma op de militaire lijst mag houden. (JS)