Oceanen raken aan sneltempo buiten adem

De verminderde aanwezigheid van zuurstof is nu al merkbaar in sommige delen van de oceanen maar tussen 2030 en 2040 zal het zuurstofgehalte in het oceaanwater overal verminderd zijn, stellen wetenschappers van het Nationaal Centrum voor Atmosferisch Onderzoek (NCAR).

Dat heeft vergaande gevolgen voor vissen, krabben, inktvis, zeesterren en andere zeedieren die geleidelijk aan steeds meer moeite zullen hebben om te ademen.

Mariene leven bedreigd

‘Het verlies van zuurstof in de oceanen is een van de belangrijkste nevenverschijnselen van de opwarming van de atmosfeer, en de voornaamste bedreiging voor het mariene leven op dit moment’, zegt hoofdauteur van de studie, Matthew Long van het NCAR.

‘De hoeveelheid zuurstof in oceaanwater is natuurlijkerwijze afhankelijk van de wind en de oppervlaktetemperatuur. Daarom is het een uitdaging om het verlies aan zuurstof te linken aan de klimaatverandering’, zegt Long. ‘Deze studie vertelt ons echter precies wanneer de klimaatverandering de overhand haalt op de natuurlijke gang van zaken.’

Impact van de temperatuur

De hele oceaan, zowel de diepe als de meer ondiepe zones, haalt zuurstof uit de atmosfeer via het wateroppervlak of uit fytoplankton dat via fotosynthese zuurstof afgeeft in het zeewater.

Hoe warmer het water, hoe minder zuurstof wordt opgenomen. Bovendien heeft zuurstof meer moeite om door te dringen tot in de diepere lagen als het water opwarmt. Dat komt omdat warm water uitzet, daardoor lichter wordt dan het water eronder, en dan minder snel zal ‘zinken’ naar lagere zones.

Die natuurlijke temperatuurschommelingen aan het wateroppervlak zorgen voor een variabele zuurstofconcentratie in het water.

Klimaatmodellen

Voor deze studie gebruikten de wetenschappers data uit het verleden en klimaatmodellen die iets zeggen over de toekomst.

Ze lieten een supercomputer telkens rekening houden met kleine wijzigingen in de omgevingstemperatuur. De computer produceerde vervolgens klimaatsimulaties waarmee de onderzoekers konden achterhalen, rekening houdend met de historische gegevens over de natuurlijke impact van wind en temperatuurschommelingen, wanneer de invloed van de klimaatverandering op het zuurstofgehalte in de oceanen ontegensprekelijk aanwezig zal zijn.

Dat zal dus tussen 2030 en 2040 het geval zijn voor het grootste deel van de oceaan.

Vandaag is er al een zuurstofafname als gevolg van de klimaatverandering merkbaar in het zuidelijkste deel van de Indische Oceaan, en in bepaalde delen van de Grote en de Atlantische Oceaan. In sommige wereldzeeën ter hoogte van de oostkust van Afrika, Australië en Zuidoost-Azië kan het zijn dat de klimaatverandering pas invloed heeft op de zuurstofconcentratie tegen 2100.

De studie is verschenen in Global Biogeochemical Cycles.