Olifanten trekken plots massaal Virungapark in

Olifanten in het Queen Elizabeth National Park in Oeganda

MonikaP / Pixabay (CC0)

In enkele maanden tijd zijn bijna zeshonderd olifanten het wereldberoemde Nationale Park Virunga in het oosten van Congo binnengetrokken. De dieren veranderen het park ingrijpend en maken zo de komst van meer diersoorten mogelijk.

Het uitgestrekte Virungapark, op de grens tussen Congo, Rwanda en Oeganda, is vooral wereldberoemd voor zijn berggorilla’s. Nu eisen ook olifanten hun deel van de aandacht. In de voorbije maanden zijn maar liefst 580 Afrikaanse olifanten de grens overgestoken vanuit het Queen Elizabeth National Park in Oeganda.

‘Jarenlang heb ik geen dieren gezien toen ik over dit gebied vloog – alleen rebellen’

Het gebeurt wel vaker dat kleine groepen olifanten migreren tussen de parken, maar de schaal van de verhuizing is ongezien, en de dieren zijn in het park blijven hangen. Samen met de ongeveer 120 olifanten die al in het park leven, telt de populatie nu zo’n 700 individuen, een uitzonderlijk grote populatie voor de olifant na decennia van stroperij.

Ingrijpende gevolgen

De plotse toeloop heeft ingrijpende gevolgen voor het park: de olifanten vernielen bomen en invasieve struiken en transformeren zo het landschap terug tot een echte savanne. Daardoor kunnen ook grazers en andere diersoorten terugkeren van weggeweest: buffels, wrattenzwijnen, hartenbeesten en zelfs enkele leeuwen.

‘Jarenlang heb ik geen dieren gezien toen ik over dit gebied vloog – alleen rebellen’, zegt piloot Anthony Caere, die zich inzet tegen de stroperij in het park. ‘Nu zien we niet alleen de olifanten, wat een ongelooflijk gezicht is van bovenaf, maar we merken ook de impact van zo’n grote kudde op het park. Ze herstellen alles terug naar de situatie van vijftig jaar geleden, en doen dat zoveel sneller dan we ons hadden kunnen voorstellen.’

De terugkeer van de olifanten is een grote opsteker voor het park, na een bijzonder moeilijk jaar.

De komst van de olifanten is eigenlijk een terugkeer: ooit was Virunga het eerste nationale park in Afrika en waren er meer soorten vogels, reptielen en zoogdieren te vinden dan in enig ander beschermd gebied op het continent.

Ook de olifant was goed vertegenwoordigd, maar de populatie slonk snel door de illegale landbouw en bejaging door gewapende milities. Om het tij te keren concentreerde het park zich op de bescherming van het gebied en ontwikkelingsinitiatieven met de lokale gemeenschap.

Rewilding

‘Dit is echt een ongelooflijk voorbeeld van rewilding door de natuur een beetje te helpen en dan de rest over te laten aan – in dit geval – de olifanten’, zegt Wes Sechrest van de ngo Global Wildlife Conservation. ‘De juiste voorwaarden scheppen zodat de natuur zich kan herstellen is cruciaal voor de toekomst van onze planeet in de strijd tegen klimaatverandering, het uitsterven van wilde dieren en pandemieën.’

‘Virunga laat zien dat het mogelijk is om niet alleen wilde dieren en natuurgebieden te beschermen, maar de natuur ook te herstellen op een manier die bijdraagt aan een gezondere planeet.’

Moeilijk jaar

De terugkeer van de olifanten is een grote opsteker voor het park, na een bijzonder moeilijk jaar. Het park is al sinds maart gesloten voor toeristen en heeft het daardoor moeilijk om cruciale taken uit te voeren.

Bovendien verloren in april twaalf Virunga-rangers, een chauffeur en vier leden van de lokale gemeenschap, het leven bij een aanval door een militie, de dodelijkste bekende aanval op parkwachters in Afrika.

De parkwachters en het personeel kampen met de impact van zowel COVID-19 als de ebola-epidemie op de regio.