“Omgekeerde rivieren” maken poolijs instabiel
IPS
16 maart 2016
Onder de ijsplateaus van Antarctica vormen zich “omgekeerde rivieren” van warm water. Die verzwakken de stabiliteit van de ijsmassa en kunnen zo een rol spelen in de stijging van de zeespiegel.
Wetenschappers van het Amerikaanse Snow and Ice Data Center stelden het bestaan van de rivieren vast. ‘We ontdekten dat het warme water zich via zogenaamde omgekeerde rivieren een weg baant aan de onderkant van de ijskap, en dat overal rond het Antarctische continent’, zegt hoofdauteur Karen Alley van het Amerikaanse National Snow and Ice Data Center (NSIDC). ‘Die kunnen de ijskap verzwakken en de kans op desintegratie vergroten.’
De rivieren kunnen tientallen kilometer lang zijn en tot 240 meter “diep”. Daarvan zijn ook sporen te zien aan de bovenzijde van een ijsplateau, waar een zichtbare depressie het bestaan van de rivier verraadt. Alley en haar collega’s brachten die depressies in kaart aan de hand van satellietbeelden en radargegevens.
Zeespiegel
IJsplateaus zijn grote, drijvende ijsplaten die van het Arctische continent de zee indrijven. Naarmate ze zich van de kust verwijderen, schuren ze langs eilanden, landtongen en de zeebodem, waardoor hun snelheid wordt vertraagd. Maar als ze desintegreren, verliest het ijs die natuurlijke rem en stroomt het sneller in zee, waardoor de zeespiegel stijgt.
Het kan duizenden jaren kosten om een ijsplateau te doen groeien, maar uit eerder onderzoek blijkt dat ze in enkele weken tijd helemaal kunnen desintegreren. ‘IJsplateaus zijn erg kwetsbare delen van de ijskap, omdat ze zowel van boven als onder belaagd worden door de klimaatverandering’, zegt Ted Scambos, hoofdwetenschapper van de NSIDC. ‘Ze spelen een belangrijke rol in de afremming van de ijsstroom naar de oceaan.’