Onafhankelijkheid voor Koerden in Irak?

In een interview met BBC vertelt Barzani hoe Irak eigenlijk al verdeeld is door het huidige conflict in het land. ‘Er moet een politieke oplossing komen en een betrokkenheid die alle onderdelen van de Iraakse samenleving bevat. Onafhankelijkheid is een natuurlijk recht en het doel van alle Koerden.’ Een datum voor het referendum heeft Barzani nog niet, maar het is zijns inziens een kwestie van maanden.

Gedwongen uitspraak

Derwich Ferho, directeur van het Koerdisch Instituut in Brussel: ‘Door de omstandigheden in Irak, is Barzani enigszins gedwongen tot deze uitspraak. De komst van ISIS is een bedreiging onder meer voor Kirkuk.’

Die stad aan de Iraaks-Koerdische grens is sinds 12 juni ingenomen door Koerdische strijdkrachten. De Iraakse militairen verlieten Kirkuk nadat de soennitische beweging ISIS de Iraakse stad Mosul ingenomen had. ‘De vraag is wat er nu met Kirkuk zal gebeuren. Zal ISIS ook daar binnenvallen?’

‘Daarnaast vormt de houding van politieke partijen zoals die van de sjiitische premier al-Malaki en andere groeperingen binnen de Iraakse staat een bedreiging voor de Koerden.’ Door een referendum te organiseren wil Barzani dus vooral zijn regio en de Koerden beschermen.

‘Koerden eisen enkel respect’

Ferho nuanceert de roep naar onafhankelijkheid echter. ‘Er is geen enkele politieke partij die uit is op een onafhankelijke staat. De Koerden eisen alleen maar respect voor de eigen identiteit en erkenning in de regio’s waar ze leven. Enkel als een oplossing voor Irak uitblijft, willen zij een onafhankelijk Zuid-Koerdistan uitroepen. Indien dat niet gebeurt, zal men sneller aangeven dat het genoeg geweest is.’ Of zoals Barzani het stelt: ‘We kunnen geen gijzelaars blijven van een onzekere toekomst.’

Ondertussen probeert het zopas verkozen parlement een regering te vormen.  De eerste sessie is op dinsdag al met een week uitgesteld. Een derde termijn voor de sjiitische premier al-Maliki zit er niet meteen in. Wereldleiders roepen intussen Iraakse politici op om zich te verenigen. Het conflict met ISIS zou volgens de Verenigde Naties al zo’n 2000 doden en gewonden geëist hebben.

Gesteund door Netanyahu

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu vertelde afgelopen weekend dat hij een onafhankelijke Zuid-Koerdische staat wel genegen is. Die  staat kan volgens hem deel uitmaken van een bredere alliantie van gematigde krachten in de regio. Israël heeft  belang bij een verenigd Koerdistan dat als buffer kan dienen tegen Arabische tegenstanders. Maar met dit standpunt gaat hij lijnrecht in tegen de Verenigde Staten en Turkije, die liever één Irak behouden.

‘De uitspraak van Netanyahu is een positieve boodschap’, zegt Ferho. ‘Maar je mag niet vergeten dat hier vooral politieke afwegingen spelen. Tot nu toe heeft Israël nooit steun betuigd aan de Koerden. Dit is een mooie, maar vooral politieke uitspraak. Ze geldt enkel voor Zuid-Koerdistan, niet voor Turks Koerdistan en al zeker niet voor de Koerden in Syrië. Of wil hij een onafhankelijke staat voor alle Koerden?’