Onzin in verkiezingscampagne tart elke verbeelding
Vesna Peric Zimonjic
04 juni 2004
Niet meer dan 3 van de 15 kandidaten voor de Servische presidentsverkiezingen op 13 juni maken volgens de opiniepeilingen enige kans, maar dat belet een vreemd allegaartje niet de vreemdste beloftes te doen. Kandidaat Bogoljub Karic roept bloedserieus dat zijn eerste daad als staatshoofd een verbod op de invoer van kropsla zal zijn. Een ander wil de seksuele revolutie uitvoeren. Volgens de wet krijgt elk van de vijftien kandidaten ruim 63.000 euro - een aardige som in een land met een gemiddeld maandloon van niet veel meer dan 200 euro.
De import van kropsla heeft een waarde van twintig miljoen euro. Ik wil dat de Serviërs zelf sla planten, zoals ze altijd hebben gedaan, en dat ze die uitvoeren, zegt Bogoljub Karic, de mede-eigenaar van een mobiel telefoonnetwerk, een tv-station en een privé-universiteit en één van de rijkste mannen in Servië.
Prinses Jelisaveta Karadjordjevic wil van Servië dan weer een fatsoenlijk en mooier land maken. Ik baseer mijn beloften op tweehonderd jaar Servische geschiedenis, verklaart ze. Onze toekomst ligt in ons verleden. De prinses is nog maar pas naar het land teruggekeerd en spreekt nauwelijks een woord Servisch. De familie Karadjordjevic stichtte tweehonderd jaar geleden het moderne Servië, maar werd uit het land verbannen na de machtsovername van de communisten aan het eind van de Tweede Wereldoorlog.
Andere kandidaten die overal in het land toespraken houden voor een paar honderd nieuwsgierigen, doen allerlei andere vreemde beloften. Dragan Djorjevic wil dat de meer dan twee miljoen Serviërs die in het buitenland leven naar Servië terugkeren om het land weer op te bouwen. Naar verluidt zouden ongeveer 10.500 personen op zijn oproep willen ingaan. Er is ook een kandidaat die een nieuw onderzoek naar het communistische verleden wil instellen. Een andere belooft de prostitutie te legaliseren om de seksuele revolutie uit te voeren, weer een andere wil af van alle homoseksuelen. Alleen de Gemeenschap van Taartendromers is malcontent: zij willen beroep aantekenen bij het Hooggerechtshof omdat hun kandidaat niet mag deelnemen. Hij slaagde er niet in de nodige 10.000 handtekeningen te leveren om te mogen meedoen, maar de Gemeenschap meent dat haar rechten ernstig zijn geschaad.
Servië zit al jaren zonder president. De laatste was Milan Milutinovic, maar die werd net als zijn voorganger Milosevic uitgeleverd aan het Internationaal Straftribunaal voor Voormalig Joegoslavië. De voorzitter van het parlement treedt al enkele jaren op als hoofd van de Servische staat. De enige drie kandidaten die volgens de opiniepolls kans maken op de verkiezingsoverwinning zijn de ultranationalistische Tomislav Nikolic, de regeringskandidaat Dragan Marsicanin en die van de Democratische Partij Boris Tadic.
Psychologieprofessor Zarko Trebjesanin noemt deze toestand een parodie op de politiek. De sfeer wordt echt oneerbiedig, en de gewone mensen raken in de war door dit circus, meent ook sociologieprofessor Zorica Tomic. Niemand denkt nog aan programma’s, zelfs de kandidaten niet.
Het grote aantal kandidaten is een erfenis uit het Milosevic-tijdperk, toen het waanidee ontstond dat democratie erin bestond zoveel mogelijk kandidaten te hebben en Milosevic de enige ernstige optie moest lijken, zo zegt hij. Voormalig president Slobodan Milosevic werd in 2000 afgezet nadat hij bijna tien jaar aan de macht was geweest. Hij won de verkiezingen altijd met gemak omdat tientallen andere kandidaten alleen voor de schijn mochten meedingen.
De wet voorzag alle kandidaten van voldoende overheidsmiddelen voor hun campagnes en die wet is nooit veranderd. Kandidaten uit de jaren negentig vertellen ze in televisie-interviews hoe ze met hun campagnegeld een eigen zaak hebben uitgebouwd of luxueuze villa’s kochten. Een van hen vertelde dat hij met het geld zijn droom had kunnen realiseren: een fabriek openen van borstels en bezems. (LDM/ADR)