Oorlog brengt Jemen aan rand van de afgrond

Door de burgeroorlog die nu al twee jaar duurt, staat het land aan de rand van een ‘sociale, economische en institutionele afgrond.’ Het conflict in Jemen en de economische consequenties daarvan leiden volgens het VN-bureau voor Humanitaire Zaken (OCHA) tot een van de grootste voedselcrises in de wereld.

Volgens OCHA hebben op dit moment 17 miljoen mensen te weinig voedsel. Daarvan gaat het in 6,8 miljoen gevallen om mensen die kampen met ‘ernstige voedselonzekerheid’ en die direct voedselhulp nodig hebben.

Ook hebben twee miljoen kinderen te maken met acute ondervoeding. Jemen telt 27,4 miljoen inwoners. ‘We kunnen een humanitaire catastrofe voorkomen, maar daarvoor is 2,1 miljard dollar nodig voor voedsel, gezondheidszorg en andere levensreddende hulp’, zeggen de VN.

Donorconferentie

Op 25 april is een donorconferentie voor Jemen gepland in Genève, georganiseerd door Zwitserland en Zweden.

OCHA herinnert eraan dat ook voor de escalatie van het huidige conflict in 2015, Jemen al grote problemen kende als gevolg van ‘jarenlange armoede, onderontwikkeling, degradatie van het milieu, conflicten en een zwakke rechtsstaat.’

Sinds maart 2015 raakten meer dan 3 miljoen mensen ontheemd in Jemen. Ongeveer 73 procent van hen woont bij gastgezinnen of in gehuurde accommodatie, en 20 procent in opvangcentra.

De VN-organisatie wijst er ook op dat het noodzakelijk is burgers te beschermen.

‘Sinds 31 december 2016 hebben ziekenhuizen bijna 48.000 slachtoffers gemeld, inclusief 7500 doden, als gevolg van het conflict.’

Deze cijfers geven de werkelijke omvang van de ramp niet weer, aangezien de rapportagecapaciteit beperkt is en slachtoffers niet altijd in een ziekenhuis terechtkomen.

Sinds maart 2015 raakten meer dan 3 miljoen mensen ontheemd in Jemen. Ongeveer 73 procent van hen woont bij gastgezinnen of in gehuurde accommodatie, en 20 procent in opvangcentra of nederzettingen die spontaan ontstaan zijn.

Een substantieel aantal teruggekeerde vluchtelingen woont in beschadigde huizen en heeft de mogelijkheid niet die te herstellen.

Opzettelijk verwoest

De Jemenitische economie wordt opzettelijk verwoest, stelt OCHA. Volgens een schatting bedraagt de schade aan infrastructuur zoals havens, wegen, bruggen, maar ook die aan markten en fabrieken, zo’n 19 miljard dollar.

Dat is vergelijkbaar met ongeveer de helft van het bruto binnenlands product in 2013.

Al maandenlang zijn basisproducten slechts sporadisch verkrijgbaar op de meeste plaatsen, en de prijzen ervan waren in december 22 procent hoger dan voor de crisis. Daarnaast kampt het land met een liquiditeitscrisis.

Salarissen van ziekenhuismedewerkers, docenten en anderen in de publieke sector, onregelmatig betaald. Zo’n 1,25 miljoen mensen hebben geen regelmatig inkomen meer

Voor burgers, handelaren en humanitaire organisaties is het lastig geld het land binnen te krijgen of om in het land zelf transfers te doen. Kredietverstrekkers zijn erg voorzichtig met kredieten aan Jemenitische handelaren die goederen willen importeren.

De druk op humanitaire organisaties neem toe om de hele commerciële sector te ondersteunen, wat buiten hun mogelijkheden ligt en ook hun rol niet is, zegt OCHA.

De instellingen die dat wel zouden moeten doen, functioneren niet meer als gevolg van het conflict, ontheemding en economische neergang.

Zo worden de salarissen van ziekenhuismedewerkers, docenten en anderen die in de publieke sector werken, onregelmatig betaald. Zo’n 30 procent van hen (1,25 miljoen mensen) heeft geen regelmatig inkomen meer.

In augustus 2016 kondigde het ministerie van Openbare Gezondheid in hoofdstad Sanaa aan de operationele kosten voor gezondheidscentra niet meer te kunnen betalen, met als gevolg dat in oktober nog maar 45 procent van de faciliteiten functioneerde.

Voedselimport

Volgens OCHA is Jemen voor meer dan 90 procent afhankelijk van import, als het gaat om basisproducten, brandstof en medicijnen. De autoriteiten in Sanaa en andere gebieden vertragen soms ook humanitaire activiteiten, door toestemming voor bijvoorbeeld hulptransporten uit te stellen.

Naar schatting 8 miljoen Jemenieten zijn hun inkomen kwijt als gevolg van de oorlog en leven nu op plaatsen met weinig of geen basisdiensten, zegt de VN. Zo’n 2 miljoen kinderen in de schoolgaande leeftijd zitten thuis.