Staat Libanon op de rand van een burgeroorlog?

De afgelopen maanden namen de spanningen tussen de lokale bevolking en Syrische vluchtelingen in Libanon steeds meer toe. Syrische jihadistische groeperingen maken hiervan gebruik om sektarische spanningen in het land aan te wakkeren. Experts waarschuwen voor de impact van de vluchtelingencrisis op de fragiele sociale vrede in Libanon, dat tussen 1975 en 1990 verscheurd werd door een bloedige burgeroorlog.

Plein der Martelaren, Beiroet, 1982

Terwijl de oorlog in Syrië voortraast, kreunt buurland Libanon onder de toevloed van Syrische vluchtelingen. Officiële VN-cijfers plaatsen het totale aantal geregistreerde Syrische vluchtelingen in Libanon – een land van vier miljoen inwoners – op meer dan 1,1 miljoen, terwijl schattingen van de Libanese regering oplopen tot meer dan twee miljoen vluchtelingen.

De vluchtelingen zetten een grote druk op de Libanese arbeidsmarkt, de gezondheidszorg, het onderwijs en de water- en elektriciteitstoevoer. Tot nog toe leidde dit niet tot grote spanningen met de lokale bevolking. ‘Het echte verhaal voor ons is dat gedurende drie jaar conflict vluchtelingen nog steeds zij aan zij leven met Libanese gemeenschappen. Deze tonen een gastvrijheid en generositeit die ik nooit eerder zag’, vertelde Ninette Kelley van het Libanese bureau van het VN-vluchtelingenagentschap UNHCR aan de website Syria Deeply.

De Libanese regering zelf zegt ondertussen de vluchtelingenstroom niet langer aan te kunnen, en liet sinds augustus 2014 nauwelijks nog nieuwe Syrische vluchtelingen toe.

Toenemende spanningen

De afgelopen maanden namen de spanningen tussen Libanezen en Syrische vluchtelingen steeds meer toe. Experts waarschuwen voor de impact van de vluchtelingencrisis op de fragiele sociale vrede in Libanon, dat tussen 1975 en 1990 verscheurd werd door een bloedige burgeroorlog.

‘De vluchtelingencrisis is een belangrijke katalysator van geweld en politieke spanning [in Libanon]. De tolerantie voor de vluchtelingen slaat langzaam om in wrevel. Libanon staat op de rand van een sociaaleconomische- en veiligheidsexplosie’, schrijft Mario Abu Zeid van het in Beiroet gevestigde Midden-Oosten-centrum van de Amerikaanse denktank Carnegie.

‘Libanon staat op de rand van een sociaaleconomische- en veiligheidsexplosie’

Het noordoosten van Libanon is steeds meer het toneel van gevechten tussen het Libanese leger en het Nusra Front en de Islamitische Staat, die in sommige gevallen gesteund worden door Syrische vluchtelingen.

De onthoofding van drie ontvoerde Libanese soldaten door jihadisten nabij Arsal in augustus 2014 voedde het antagonisme tegen de Syrische vluchtelingen nog meer.
Het Libanese Instituut voor Democratie en Mensenrechten (LIFE) documenteerde in september meer dan twintig aanvallen op Syrische vluchtelingen waarbij tentenkampen in brand werden gestoken en mensen neergestoken en neergeschoten werden.

Mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch klaagt aan dat verschillende aanvallen plaatsvonden onder het toeziende oog van Libanese veiligheidstroepen. Het bureau van HRW in Beiroet zegt in een reactie aan MO* dat de aanvallen sinds september onverminderd doorgaan.

HRW-Beiroet wijst er bovendien op dat het aantal gedocumenteerde aanvallen maar het topje van de ijsberg zijn, omdat de meeste vluchtelingen geen klacht durven neer te leggen tegen hun aanvallers.

Vicieuze cirkel sektarisch gestook

Abu Zeid van Carnegie Libanon waarschuwt voor een vicieuze cirkel. De recente gebeurtenissen zorgen er volgens hem voor dat elke Syrische vluchteling een verdachte aanhanger is van jihadistische facties in de ogen van Libanese burgers, die erg bevreesd zijn voor de expansie van jihadistische groeperingen in Libanon.

De propaganda van de sjiitische Libanese Hezbollah voedt die vrees nog. Daartegen is er de counterpropaganda van soennitische anti-Hezbollah-groeperingen: zij noeman het Libanese leger de marionet van Hezbollah die soennitische Libanezen vervolgt.

‘Jihadistische groeperingen gedijen goed tijdens periodes van crisis en religieuze strijd. Zo’n situatie proberen ze nu te creëren in Libanon.’

Extremistische groeperingen proberen ondertussen hun aantrekkingskracht bij soennitische Libanezen en de grotendeels soennitische Syrische vluchtelingengemeenschap te vergroten door zich op te werpen als verdedigers van soennieten tegen een ‘sjiitische onderdrukking’. De deelname van de sjiitische Hezbollah aan de Syrische oorlog, aan de zijde van het Assad-regime, speelt een belangrijke rol in deze framing.

‘Jihadistische groeperingen gedijen goed tijdens periodes van crisis en religieuze strijd, in gebieden waar er geen sterk staatsapparaat aanwezig is. Zo’n situatie proberen ze nu te creëren in Libanon. Door hun banden met de Syrische vluchtelingendiaspora te exploiteren, hopen ze voet aan de grond te krijgen in Libanon en Libanese jihadistische bondgenoten te versterken’, legt Aron Lund, hoofdredacteur van het Syria in Crisis project uit in een reactie aan MO*.

‘Geschiedenis dreigt zich te herhalen’

‘De huidige escalatie vertoont sterke gelijkenissen met de rol van Palestijnse vluchtelingen tijdens de Libanese burgeroorlog’

Abu Zeid wijst erop dat de huidige escalatie sterke gelijkenissen vertoont met de rol van Palestijnse vluchtelingen tijdens de Libanese burgeroorlog (1975-1990). Palestijnse vluchtelingenkampen waren in deze periode een magneet voor gewapende Palestijnse militanten die een belangrijke rol speelden in de vijftien jaar durende burgeroorlog.

Lund beaamt: ‘Op lange termijn is een burgeroorlog meer dan een gevaar. Het is een zekerheid, tenzij de huidige dynamiek wijzigt, vredevolle repatriatie naar Syrië mogelijk wordt en de hulpcapaciteit voor Syrische vluchtelingen opgedreven wordt. Op korte termijn verwacht ik echter meer van hetzelfde: sektarisch geweld in het noordoosten en doelgerichte terroristische en gewapende jihadistische aanvallen tegen sjiitische doelwitten, om zo de spanningen verder op de spits te drijven.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.