Portugese vrouwen worden steeds vaker kostwinner
Mario Queiroz
21 maart 2013
Doordat veel Portugese mannen zonder werk zitten, nemen de vrouwen de rol van kostwinner in het gezin over. Maar dat is niet meteen een stap naar meer gelijkheid.
De regering van Pedro Passos Coelho kondigde vorige maand aan dat de werkloosheid dit jaar naar 17,3 procent zal stijgen. Oppositie en vakbonden verhogen die prognose zelfs naar 24 procent.
“Er is vandaag meer werkloosheid bij mannen dan bij vrouwen, omdat de crisis vooral de bouwsector heeft geraakt”, zegt Anália Torres van het Hoger Instituut voor Sociale Wetenschappen van de Technische Universiteit van Lissabon.
Mannen worden ook vaker ontslagen dan vrouwen omdat ze meer verdienen voor hetzelfde werk. Dat is onder meer het geval in de gezondheidszorg en het onderwijs, waar mannen 20 procent duurder zijn. Bovendien zijn vrouwen ook vaker in de informele economie actief, bijvoorbeeld als kinderoppas.
Koloniale oorlog
Vrouwen worden zo steeds vaker de kostwinner. Volgens sociologe Sofia Aboim, die aan hetzelfde instituut als Torres werkt, is het aandeel van gezinnen waar de vrouw de kostwinner is, de laatste acht jaar gestegen van 2 naar 16,5 procent.
De vrouw als kostwinner is niet nieuw in Portugal. Tijdens de koloniale oorlog (1961-1974) in Angola, Guinea-Bissau en Mozambique moest ze al de plaats van de man innemen, toen 220.000 militairen naar Afrika werden gestuurd. Bovendien emigreerden veel mannen toen, om economische redenen of om niet naar de oorlog te worden gestuurd.
Machismo
Ondanks die bijzondere context is “het overheersende machismo niet verdwenen en blijven de mannen een ongelooflijke en onaanvaardbare mannelijkheid tentoonspreiden”, zegt Torres.
“Ze weigeren te helpen in het huishouden, want ze redeneren: ‘ik ben een man, ik doe dat soort werk niet’. Daardoor ontstaan ook ernstige problemen van huiselijk geweld.”
“Bij veel mannen heeft het zelfvertrouwen een flinke knauw gekregen omdat zijn mannelijkheid traditioneel erg samenhangt met de rol van kostwinner”, zegt Aboim.
De Portugese problemen raken iedereen, zegt Torres, “maar door de crisis kampt de vrouw met meer moeilijkheden, die nog zwaarder worden wanneer de man werkloos wordt en ze verplicht wordt altijd maar meer te werken.”