Rusland voert mediaoorlog in Kirgizië
24 april 2014
In het Centraal-Aziatische land Kirgizië neemt de invloed van Russische media toe. Analisten verwachten dat de “informatieoorlog” intenser zal worden naar aanleiding van de politieke verdeeldheid in Kirgizië over deelname aan een douane-unie geleid door het Kremlin.
De Russische Publieke Televisie (ORT) is inmiddels het tweede meest bekeken televisiekanaal in Kirgizië. Dat blijkt uit een recente mediaenquête, meegefinancierd door het Amerikaanse ontwikkelingsagentschap USAID. Voor 94 procent van de respondenten is televisie de belangrijkste bron van informatie over politiek.
De resultaten hebben belangrijke implicaties voor de politieke toekomst van Kirgizië: Russische media staan nu meer dan ooit in een machtige positie om de Kirgizische publieke opinie te beïnvloeden.
Geen alternatief
In vergelijking met andere Centraal-Aziatische staten is de persvrijheid in Kirgizië relatief groot. Toch blijken Kirgizische media geen partij voor de Russische. De opkomst van ORT gaat ten koste van de Kirgizische nationale zender OTRK, die zijn populariteit zag dalen van 38 procent in 2013 tot 34 procent dit jaar. Ook vinden de Kirgiziërs de eigen nationale zender steeds minder betrouwbaar.
Nargiza Ryskulova, journalist in de Kirgizische hoofdstad Bishkek voor onder meer de BBC, suggereert dat de meeste Russischsprekende Kirgiziërs naar OTRK kijken voor binnenlands nieuws, en naar ORT voor internationaal nieuws. “De Kirgiziërs zijn geïnteresseerd in Oekraïne sinds Rusland geïnteresseerd is in Oekraïne”, zei Ryskulova. “Maar veel mensen missen een alternatief voor de Russische verslaggeving over gebeurtenissen in de wereld. Slechts een vijfde van de bevolking heeft toegang tot internet”.
Informatievacuüm
De financiering van Kirgizische media is zeer moeilijk te controleren. Dat sterkt het vermoeden dat Rusland geld doorsluist naar lokale kranten en zenders. Het is “zeer goed mogelijk” dat Kirgizische media geld krijgen van Russische en andere buitenlandse financieringsbronnen, erkende Ilim Karypbekov, voorzitter van de adviesraad van OTRK, aan Eurasianet.org.
“Maar de problemen met de Kirgizische media hebben diepere wortels”, volgens Karypbekov. “Kirgizische media zijn over het algemeen verlieslatend. Iedere politieke confrontatie is een manier om geld te verdienen in ruil voor gekleurde verslaggeving. Het resultaat is niet zozeer een informatieoorlog, maar eerder een informatievacuüm. Media en politici vallen elkaar aan, maar geven geen duiding over thema’s.”
“Door zijn zwakke, prille democratie en strategische geopolitieke locaties blijft Kirgizië kwetsbaar voor mediamanipulatie”, voegde Karypbekov toe. “Kirgizië ligt op een kruispunt van binnenlandse en buitenlandse belangen.”
Douane-unie
Op 10 april waren er straatprotesten in Bishkek, georganiseerd door de anti-Russische Nationale Oppositiebeweging. Onder de Kirgizische bevolking is er groeiende ontevredenheid over de trouw aan Rusland. Ook de verkoop van het Kirgizische gasnetwerk aan de Russische staatsmaatschappij Gazprom en de overnameplannen van de Kirgizische luchthavens door een Russisch bedrijf zetten kwaad bloed bij de Kirgiziërs.
De douane-unie, een stokpaardje van de Russische president Poetin, is een economische groep die door het Kremlin geleid wordt. Momenteel maken Wit-Rusland, Kazakhstan en Rusland deel uit van de unie, die in mei zou uitmonden in een grotere Eurazische Economische Unie.