Servië herschrijft samen met schoolboeken ook eigengeschiedenis
Vesna Peric Zimonjic
09 oktober 2002
De Servische schoolgaande jeugd zal het allicht
niet leuk vinden, maar voor het vak geschiedenis moeten de leerlingen alles
vergeten wat ze eerder hadden geleerd. Dit schooljaar zijn niet alleen de
handboeken maar ook de geschiedenis zelf grondig herschreven. Het
vaderlandse verleden is opeens veel minder roemrijk dan onder de
heerschappij van Slobodan Milosevic.
Ons basisdoel was niet te liegen over historische feiten, gebeurtenissen of
personen, legt historicus Nebojse Jovanovic uit. Jovanovic is
verantwoordelijk voor het vak geschiedenis bij de centrale
schoolboekenuitgeverij van Servië We willen de mythen over het Servische
volk ontmantelen die in de jaren negentig door de machthebbers als
oorlogspropaganda werden misbruikt.
Onder voormalig president Milosevic voerde Servië direct of indirect oorlog
met de naburige Kroaten, met de moslims en etnische Kroaten in Bosnië en met
de etnische Albanezen in Kosovo. Daarbij kwamen 200.000 mensen om het leven.
De strijd werd gerechtvaardigd als compensatie voor het onrecht dat de
buurvolkeren Servië in het verleden hadden aangedaan. Daarvoor diende de
historische waarheid wel wat te worden verdraaid. In de geschiedenisboeken
overheerste een latent racisme tegenover de andere Balkanvolkeren. De
Serviërs werden verheerlijkt als een natie van dappere vrijheidsstrijders.
Ouders keken in de jaren negentig geregeld vreemd op van wat hun kind in de
geschiedenisles had opgestoken, omdat het grondig verschilde van wat zij
zelf hadden geleerd. Het is gewoon niet waar dat de Serviërs in de
middeleeuwen met gouden vorken aten en als meest beschaafde volk van Europa
werden omringd door barbaren, aldus Jovanovic, In de schoolboeken van de
jaren 90 stond niets over het Heilige Roomse Rijk, Engeland of Frankrijk en
daardoor ontstaat de indruk dat Servië toen een baken van beschaving was.
Een andere mythe die onder Milosevic zijn intrede deed is dat de Kroaten
nooit een onafhankelijke staat hebben gekend en er daarom ook geen
verdienen. In werkelijkheid hadden de Kroaten hun eigen land een eeuw
vroeger dan de Serviërs. Beide volkeren werden vervolgens ingelijfd bij
Hongarije en later bij Turkije. Nog volgens Milosevic’ propaganda waren de
Slavische moslims in de multiculturele provincie Bosnië-Herzegovina
eigenlijk bekeerde Serviërs, wat betekende dat het gebied eigenlijk bij
Servië hoorde. In realiteit maakte Bosnië nooit deel uit van Servië en leven
orthodoxe Serviërs, katholieke Kroaten en Slavische moslims er al eeuwen
naast elkaar.
In het nieuwe handboek worden voortdurend parallellen getrokken tussen
Servië en de rest van de wereld. In de middeleeuwen was Servië evenmin als
de rest van Europa vertrouwd met aardappelen, maïs, kalkoen, koffie of
tabak. Foto’s uit de negentiende eeuw moeten illustreren hoe de mensen in
die tijd leefden, woonden en zich kleedden.
Ook het hoofdstuk over de Tweede Wereldoorlog is grondig herschreven. Het
beeld van Adolf Hitler, die in de vorige editie nog een vuile, stinkende,
kwaadaardige idioot en psychopaat werd genoemd, is wat genuanceerd. Ook is
het aantal Duitse soldaten dat tijdens WOII door Serviërs werd gedood
teruggebracht van 400.000 tot het historisch waarschijnlijk correctere
aantal van 11.000.