Sisi viert, Morsi kwijnt weg

Ex-president Morsi tijdens zijn proces in april 2105

© Al Youm Al Saabi/Reuters​

Zoals verwacht heeft Abdel Fattah el-Sisi de verkiezingen met een absolute meerderheid gewonnen en zal hij zichzelf opvolgen als president van Egypte. Ondertussen kwijnt de door hem afgezette president Mohamed Morsi weg in de gevangenis. Volgens een net verschenen onderzoeksrapport is zijn gezondheidstoestand zeer ernstig verslechterd, mogelijk zelfs levensbedreigend.

El-Sisi stevent volgens de meest recente cijfers af op een monsterscore van meer dan 90%. De winst lag volgens waarnemers vooraf al vast, aangezien er geen echte oppositie was. Moessa Moestafa Moessa was de enige toegelaten tegenkandidaat en hij gaf tijdens zijn campagne openlijk steun aan el-Sisi. Over het gebrek aan tegenkandidaten zei el-Sisi vorige week in een interview met een lokaal tv-station dat hij ‘zwoer bij God dat hij wenste dat er 10 van de beste het tegen hem zouden opnemen, maar dat we er nog niet klaar voor zijn’.

Volgens de eerste berichten heeft minder dan 50% van de stemgerechtigden een stem uitgebracht, een zeer lage opkomst. Sommigen brachten een proteststem uit door de naam van een verboden tegenkandidaat op het stembiljet te schrijven. In een poging om democratische legitimiteit te winnen, moedigde de Egyptische kiescommissie de bevolking in laatste instantie nog aan om te gaan stemmen. Hier en daar gaven de autoriteiten zelfs voedsel, geld en pretparktickets weg om mensen zover te krijgen om te gaan stemmen.

Levensbedreigende situatie

In schril contrast met de vreugde van de el-Sisi aanhangers, staat het lot van de voormalige president Morsi. In een afgelopen woensdag verschenen rapport van het Detention Review Panel (DRP), staat de toestand van Mohamed Morsi samengevat. Zij vroegen om toestemming van de Egyptische autoriteiten om hem te bezoeken, maar kregen geen antwoord. Het panel, bestaande uit een aantal advocaten en voormalige Britse parlementariërs onder leiding van Crispin Blunt, voormalig minister bevoegd voor onder meer gevangenissen voor de Conservatieve Partij, trok alarmerende conclusies. Ze publiceerden hun bevindingen op basis van gesprekken met de familie van Morsi, medisch personeel, en andere onderzoeksrapporten van NGO’s en overheden.

Momenteel zit Morsi al drie jaar in eenzame opsluiting in de beruchte Tora gevangenis.

De nu 67-jarige Morsi werd in juli 2013 afgezet in een coup door huidig president Abdel Fattah el-Sisi. Momenteel zit hij al drie jaar in eenzame opsluiting in de beruchte Tora gevangenis. Die gevangenis heeft de bijnaam “Scorpion Prison” en is berucht om het hardhandig behandelen van gevangenen.

Morsi is in de afgelopen jaren al meermaals voor de rechter verschenen en aangeklaagd voor verschillende feiten. In april 2015 werd hij tot 20 jaar veroordeeld voor het arresteren en martelen van betogers aan het presidentieel paleis. In 2016 werd hij tot 25 jaar cel veroordeeld voor het verschaffen van inlichtingen aan Qatar. De laatste keer in december 2017 werd hij voor 3 jaar veroordeeld voor het beledigen van Justitie. Tijdens zijn laatste verschijning voor de rechtbank, zei hij tegen de rechter dat hij vreesde voor zijn leven indien hij deze behandeling verder moest ondergaan.

Volgens het Detention Review Panel (DRP), dat met verschillende dokters heeft kunnen spreken, klopt dat laatste. Als hij verstoken blijft van medische hulp, zou zijn gezondheid permanente schade oplopen, en hem mogelijk zelfs het leven kosten. Zij vragen met aandrang om Morsi te mogen bezoeken.

Morsi is een van de ruim 60.000 politieke gevangenen in Egypte, aldus cijfers van Human Rights Watch. Velen onder hen worden gemarteld of sterven onder verdachte omstandigheden in gevangenschap. En volgens de DRP zijn het vooral de voormalige partijleden van de Moslimbroederschap die het het hardst te verduren krijgen.

De ene gevangene is de andere niet

Morsi’s zoon klaagt in een opiniestuk in The Washington Post de lamentabele toestand van zijn vader en het gebrek aan aandacht van de democratische wereld voor een democratisch verkozen president aan. Zijn vader krijgt geen behandeling voor zijn leveraandoening, hoge bloeddruk en diabetes, waardoor hij het zicht in zijn linkeroog bijna volledig kwijt is.

Hij vreest dat de Egyptische overheid dit bewust doet, om hem te laten sterven “op een natuurlijke manier”. In zijn opiniestuk klaagt de zoon ook de hypocrisie van het Westen aan. Morsi is de enige Egyptische president die via vrije verkiezingen aan de macht is gekomen. Maar omdat zijn partij islamitisch geïnspireerd is, keert het Westen hem de rug toe.

Volgens hem is het net door de harde repressie en het verbod op echte oppositie, dat allerhande gewapende groeperingen in Egypte, waarmee het leger al jarenlang strijd voert, een boost krijgen.

De Egyptische overheid ontkent alle beschuldigingen en stelt dat Morsi wel voldoende medische verzorging krijgt.

De ene ex-president is de andere niet

Het lot van Morsi staat in schril contrast met dat van zijn voorganger Hosni Moebarak. Na een autoritair bewind van 30 jaar, werd hij in 2011 door massale volksprotesten tot aftreden gedwongen. Hij werd enkele dagen geleden vrijgepleit van het betalen van een gigantische boete van ruim 25 miljoen euro. Hij werd in maart 2017 vrijgelaten nadat hij drie jaar had vastgezeten voor corruptie. Van andere beschuldigingen zoals de dood van vele betogers in 2011 werd hij vrijgepleit.

Na de coup van el-Sisi werd Moebarak, net als hij een man van het leger, eerst onder huisarrest geplaatst en daarna vrijgelaten. In een interview in 2014 sprak Moebarak zijn steun uit voor el-Sisi als de man die de orde zou doen terugkeren.