Stigma van geweld zit Latijns-Amerikaanse jongere in de weg

Zeven van de meest gewelddadige landen ter wereld liggen in Latijns-Amerika.

Latijns-Amerika telt 167 miljoen armen en 71 miljoen mensen leven in extreme armoede. ‘We maken ons zorgen over de Latijns-Amerikaanse jongeren’, zegt Alicia Bárcena, secretaris van de Economische Commissie voor Latijns-Amerika en het Caraïbische Gebied (Cepal).

Volgens de Cepal is een op de vier inwoners van Latijns-Amerika en het Caraïbische gebied tussen 15 en 29 jaar oud. Toch zijn de uitgaven voor die groep laag, vooral vergeleken met de publieke en private investeringen van opkomende landen in Zuidoost-Azië en Europa in post-secundair onderwijs.

Het deze week gepresenteerde rapport Sociaal Panorama van Latijns-Amerika 2014 laat zien dat op het gebied van onderwijs aanzienlijke vooruitgang is geboekt op het continent. Tegelijkertijd is er sprake van hoge werkloosheid en slechtere sociale bescherming voor jongeren dan voor ouderen. Jongeren zijn ook de belangrijkste slachtoffers van moord in de regio. Zeven van de meest gewelddadige landen ter wereld liggen in Latijns-Amerika.

Minder ongelijkheid

Uit het Cepal-rapport over 2014 blijkt dat de vooruitgang op het gebied van armoedebestrijding kampt met een terugval. Achtentwintig procent van de bevolking in de regio leeft in armoede, terwijl de extreme armoede van 11,3 naar 12 procent groeide. De cijfers zijn gebaseerd op actuele gegevens van vijftien landen. Wel werd in bijna elk land de ongelijkheid minder.

Daniela Trucco van de Divisie Sociale Ontwikkeling van de Cepal zegt dat er aanzienlijke verschillen zijn tussen delen van Latijns-Amerika. De zuidelijke landen lopen volgens haar voorop en hebben een beter opgeleide bevolking. ‘In Centraal-Amerika maken jongeren vaak hun middelbare school niet eens af. Als ze niet meer naar school gaan, is de kans groter dat ze betrokken raken bij geweld of jeugdbendes.’

Trucco zegt dat onderwijs en werkgelegenheid de belangrijkste, maar niet de enige  aandachtsgebieden zijn. ‘Een deel van de jongeren werkt wel, maar niet betaald. Zij doen huishoudelijk werk of bieden zorg. Dat speelt vooral bij jonge en volwassen vrouwen.’ Het Sociaal Panorama constateert dat 22 procent van de jongeren tussen 15 en 29 jaar oud in 2012 niet studeerde of betaald werk had. Van die 22 procent ging het in meerderheid om vrouwen die onbetaald zorg verleenden of huishoudelijk werk deden.

Trucco noemt ook betrokkenheid van jongeren bij beleidsvorming een belangrijk onderwerp. ‘Participatie moeten we op een moderne manier benaderen. Er is veel belangstelling voor politieke participatie, maar niet op de traditionele, aan partijen gelinkte manier. We moeten nadenken over sociale netwerken en digitale inclusie.’

Stigma

Vooroordelen leiden ertoe dat mensen vergeten dat jongeren ook de belangrijkste slachtoffers van geweld zijn.

Jongeren kampen volgens Trucco met twee soorten stigma’s: dat ze én niet studeren én niet werken, en dat ze gewelddadig zijn. Hoewel de meeste slachtoffers van dodelijk geweld vallen onder mensen in de leeftijdscategorie van 15 tot 44, hindert het beeld van gewelddadige jongeren goede beleidsvorming, staat in het rapport.

‘Adolescenten hebben een aanzienlijk aandeel in het geweld, maar dat geldt ook voor jongvolwassenen’, zegt Trucco. Vooroordelen leiden ertoe dat mensen vergeten dat jongeren ook de belangrijkste slachtoffers van geweld zijn. Twintig procent van de jongeren in de regio zegt wel eens slachtoffer te zijn geweest van een geweldsmisdrijf. Dat is 4 procent hoger dan bij volwassenen.

Het aantal jonge slachtoffers is het hoogst in landen met de hoogste misdaadcijfers, zoals de zeven landen die op de lijst met de veertien meest gewelddadige landen in de wereld staan. Dit zijn in aflopende volgorde Honduras, Venezuela, Belize, El Salvador, Guatemala, Jamaica en Colombia. Mexico staat op het punt toe te treden tot de lijst van meest gewelddadige landen, zegt Bárcena.