Tequila vervuilt water en bodem in Mexico
Emilio Godoy
10 augustus 2009
In Mexico is een feest pas een feest als de tequila er rijkelijk vloeit. Maar weinig Mexicanen staan er bij stil dat de nationale drank het water en de bodem vervuilt.
Tequila wordt gemaakt van het sap van de blauwe agave, een Mexicaanse plant met dikke, vlezige bladeren. De agave wordt gekweekt in 180 gemeenten in de deelstaten Jalisco, Nayarit, Michoacán, Guanajuato en Tamaulipas, die samen het officiële herkomstgebied van de tequila vormen (Denominación de Origen Tequila).
Er zijn 118 tequilafabrieken en 715 merken. Alleen al in Jalisco, de bakermat van deze likeur, werken 38.000 mensen in de tequila-industrie. Van januari tot april produceren ze 84 miljoen liter tequila, waarvan bijna de helft voor binnenlandse consumptie bestemd is.
Maar de tequilatraditie heeft een hoge milieukost, zegt onderzoeker José Hernández van de Universiteit van Guadalajara. Niet alleen is minstens 10 liter water nodig om 1 liter tequila te produceren, het afvalwater is ook sterk vervuild. “Het is moeilijk te behandelen en wordt geloosd als industrieel afval, zowel in de bodem als in beken en rivieren.” Na gisting en distillatie blijven voor elke gebottelde liter tequila 5 kilogram plantenresten en tussen 7 en 10 liter vloeibare resten over.
“De vloeibare resten zijn zuur, ze bevatten een olie die in de bodem dringt en ze zijn nog zeer warm wanneer ze geloosd worden”, zegt Hernández. “Een zure bodem is niet goed voor de landbouw, de zuurheid moet geneutraliseerd worden. De olie maakt de grond hard en ondoordringbaar, ongeschikt voor de landbouw. En waar de bodem openbarst, dringt het vloeibare afval door tot de grondwaterlagen.”
Afval minder toxisch
In 1996 legde het ministerie van Leefmilieu vast dat de tequila-industrie de toxiciteit van het afval fel moest terugdringen tegen 2000. Maar geen enkele producent leeft die norm volledig na. In Jalisco haalt slechts 1 van de 67 tequilafabrieken de afvalnorm. Twee jaar geleden deed de overheid 197 inspecties: in 51 stokerijen werden onregelmatigheden vastgesteld, twee werden er gesloten.
Sommige producenten neutraliseren de zuurheidsgraad van het water, koelen het af alvorens het te lozen en composteren de plantenresten. Maar de veranderingen gaan traag.
Door de groeiende vraag, zowel op de binnen- als buitenlandse markt, heeft de agaveteelt zich bovendien naar andere regio’s uitgebreid. “Men zaait agave in beschermde bossen, men heeft verscheidene hectaren ingenomen om de eiken te vervangen”, zegt milieuactivist Adriana Hernández van het Comité Salvabosque, een ngo die op de bescherming van El Nixticuil toeziet, een bos van 1850 hectaren op de 500 kilometer van de hoofdstad.