Trumps dreiging met militaire actie in Nigeria wakkert religieuze spanningen aan

Vervolgingen

Nigeria telt 230 miljoen inwoners en die zijn bijna gelijk verdeeld over christenen en moslims. Het land kent veel uitdagingen, van de islamitische opstand van Boko Haram tot conflicten tussen boeren en herders, etnische en religieuze rivaliteit.

Volgens de christelijke organisatie Open Doors International is Nigeria een van de gevaarlijkste plekken ter wereld om christen te zijn. In het noorden van Nigeria zouden christenen 6,5 keer meer kans hebben om te worden vermoord en vijf keer meer kans om te worden ontvoerd dan mensen die moslim zijn. In een rapport van een andere organisatie, International Society for Civil Liberties and Rule of Law, wordt geschat dat jihadistische groeperingen alleen al in 2025 meer dan zevenduizend christenen hebben vermoord en bijna achtduizend gelovigen ontvoerd. 

De Nigeriaanse overheid wijst de beweringen als zouden de vervolgingen van christenen door de staat gesteund zijn, van de hand. De overheid benadrukt dat zowel christenen als moslims te lijden hebben onder extremistisch geweld.

Ook verschillende analisten stellen dat het afschilderen van de onveilige situatie in Nigeria als puur religieus, te simplistisch is en dat de werkelijke reden eerder politiek en economisch falen is.

Christenen en moslims

Uit data van organisatie Armed Conflict Location and Event Data Project (ACLED) blijkt dat tussen januari 2020 en september 2025 20.409 burgers zijn omgekomen bij 11.862 aanslagen in heel Nigeria. Daarvan kunnen slechts 385 incidenten expliciet gelinkt worden aan de christelijke identiteit van de slachtoffers; 196 aanslagen waren expliciet gericht tegen moslims.

‘De opmerking van Trump heeft zeker wereldwijd de aandacht gevestigd op het probleem van onveiligheid in Nigeria, maar roept ook vragen op over buitenlandse invloed en nationale soevereiniteit’, reageert Oludare Ogunlana, hoogleraar nationale veiligheid aan het Collin College in Texas. ‘Wat ik heb opgemerkt, is dat veel mensen die zich profileren als expert op het gebied van Afrikaanse of mondiale veiligheid, vaak geen genuanceerd begrip hebben van de realiteit in Nigeria.’

Ook volgens Ogunlana is de onveiligheid in Nigeria veelzijdig en niet enkel religieus van aard. ‘De conflicten weerspiegelen een falend bestuur, economische ongelijkheid en straffeloosheid’, zegt hij.

Religieuze spanningen

De dreigende taal van Trump heeft veel reactie uitgelokt, zowel in de VS als in Nigeria. In Kano, een stad in het Noorden van Nigeria hielden leden van de Islamitische Beweging in Nigeria een protestmars. Naast leuzen als ‘Dood aan Amerika’ droegen demonstranten ook spandoeken met teksten als ‘Er is geen christelijke genocide in Nigeria’ en ‘Amerika is uit op controle van onze grondstoffen’.

Noordelijke staten zoals Kano hebben echter wel een lange geschiedenis van bloedige religieuze rellen. Waarnemers waarschuwen dan ook dat hernieuwde verdeeldheid de al fragiele relaties tussen de twee geloofsovertuigingen extra onder spanning zet.

Verschillende christelijke en niet-islamitische groeperingen beweren echter dat het veel verder gaat dan enkel spanningen. Ze verwijzen naar rapporten waarin vervolging wordt gedocumenteerd. Zij hekelen overheidsfunctionarissen die religieus extremisme ondersteunen en de shariawetgeving opleggen aan niet-moslims.

Deborah Eli Yusuf, vredesactiviste bij de Jugaad Foundation for Peace & Nations Building, is bezorgd dat de argumenten die volop heen en weer gaan, zullen uitmonden in écht geweld.

‘Dit zou nochtans een kans moeten zijn voor de regering om het voortouw te nemen bij het faciliteren van eerlijke interreligieuze gesprekken en dialogen die kunnen leiden tot aanvaardbare oplossingen voor beide partijen’, zegt ze. ‘De regering is het best geplaatst om dit overleg te organiseren.’

Yusuf erkent dat veel van deze conflicten ook te maken hebben met etnische verdeeldheid, wat de situatie nog ingewikkelder maakt. ‘Als er niets wordt ondernomen, kunnen de toenemende spanningen de versnippering in een land dat al verdeeld is op vlak van stammen, etniciteit en klasseverschillen, nog toenemen.’

Problemen erkennen

Abba Yakubu Yusuf, coördinator bij Reves Africa Foundation, vindt het misleidend van de regering om te ontkennen dat christenen door sommigen worden gezocht en aangevallen vanwege hun geloof. Hij zegt dat het erkennen van deze realiteit de eerste stap is naar het vinden van oplossingen.

‘Al sinds 2009 zijn de moorden in het zuiden van de staten Kaduna, Plateau, Benue en delen van Kano grotendeels religieus gemotiveerd’, zegt hij stellig. ‘Ik denk bijvoorbeeld aan het bloedbad in de staat Plateau waarbij een heel dorp werd uitgemoord.’ Hij erkent dat er ook aanvallen zijn op  moslims, maar dat op plaatsen zoals in het zuiden van de Nigeriaanse staat Borno bijvoorbeeld, overwegend de christelijke bevolking het meest te lijden heeft gehad. ‘Over het geheel genomen zou ik zeggen dat er in Nigeria een genocide plaatsvindt, en we moeten daar niet over liegen.’

Yusuf denkt dat het voortdurend ontkennen door de regering van systematische aanvallen op christenen, zonder de onderliggende oorzaken daarvan aan te pakken, ernstige gevolgen kan hebben voor de economie van Nigeria. ‘En we hebben zo hard de investeerders nodig in ons land, maar zij aarzelen. Dit creëert een klimaat van angst en bedreigt de economische groei.’