Turken en Turkmenen eisen hoofdrol op

Turkije centraal in eneregieproject

De Nabucco-pijpleiding loopt van Oost-Turkije naar Oostenrijk. Veel Europeanen zien het Nabucco-project als mogelijkheid om toegang te krijgen tot gasbronnen die niet onder Russische controle staan. De Verenigde Staten hopen dan weer dat de pijpleiding in 2015 operationeel is, zodat Irak een belangrijke gasleverancier kan worden.
De aanleg van de pijpleiding kost echter zo’n acht miljard dollar en veel landen weten nog niet of ze voldoende gas krijgen om investeringen terug te verdienen. De Nabucco-deelnemers hopen dat Azerbeidzjan, een buurland van Turkije, een belangrijke gasleverancier zal worden. Maar op de avond waarop het project in Ankara officieel van start ging, reisde de Russische president Dmitri Medvedev met de baas van het Russische gasbedrijf Gazprom naar Azerbeidzjan, om een contract te tekenen met het staatsgasbedrijf. Dat contract zorgt ervoor dat Nabucco zware concurrentie van Rusland zal ondervinden, als het gas wil kopen van Azerbeidzjan.
Een andere voor de hand liggende gasbron voor Nabucco is Iran. Naar verwachting zal dat land in de komende vijf jaar aanzienlijke hoeveelheden gas aanboren. Paul Stevens, energiespecialist van de denktank Chatham House in Londen, zei kort geleden tegen de krant Christian Science Monitor dat een overeenkomst met Iran alleen ervoor kan zorgen dat het project in de zwarte cijfers draait. Maar hij gaf ook aan dat die mogelijkheid door de huidige politieke crisis in Iran op korte termijn niet heel waarschijnlijk is.

Turkmenistan wil scoren met waterproject

Centraal-Azië kampt vaak met watertekorten, waardoor de oogsten mager zijn. Via een betere voedsel-, water-, economische- en ecologische veiligheid, hoopt men de levensomstandigheden in en rond de Karakum woestijn te verbeteren.
De oppervlakte van het nieuwe Altyn Asyr meer zou 1916 km² zijn en kan naar schatting meer dan 132 miljard m³ water bevatten. Dit water zal gepompt worden door kilometerslange irrigatiekanalen. In 2000 ging het project reeds van start, maar afgelopen woensdag (15 juli) opende de president tijdens een grootse ceremonie het eerste irrigatiekanaal, waardoor het meer nu langzaam volloopt.
Voorstanders van het project, voornamelijk de Turkmeense overheid en buitenlandse bedrijven die het project helpen verwezenlijken, spreken over een woestijn die tot bloei zal komen en over een baanbrekend voorbeeld met betrekking tot de strijd tegen desertificatie. Een van die buitenlandse investeerders is het Belgische ENEX. Dit bedrijf zal de handen in elkaar slaan met het gerenommeerde Britse architectenbureau RMJM om een gigantisch vijfsterrenhotel te bouwen. Verder zullen beide bedrijven instaan voor de bouw van architecturaal hoogstaande villa’s rond het meer. ENEX neemt ook taken op zich met betrekking tot telecommunicatie en de toepassing van energiebesparende technologieën.
Tegenstanders vrezen dat dit project veel negatieve gevolgen zal hebben voor het milieu. Het aangevoerde water zou veel pesticiden en chemicaliën bevatten waardoor de kwaliteit van het water verslechtert. Dit vervuilde water heeft gevolgen voor alles wat ermee in aanraking komt: de mens, de bodem en de dieren en planten die zich in en rond het water begeven.
Zelfs indien het water gezuiverd zou worden, blijft dit project volgens hen nefast omdat een groot deel van het water ofwel opgeslorpt zal worden door de bodem ofwel zal verdampen door de hitte. Het verwachte eindresultaat is een nieuwe Dode Zee: een extreme verzouting van de bodem, die hierdoor onvruchtbaar blijft doordat planten het water minder makkelijk kunnen opslorpen.
Bovendien vrezen tegenstanders dat Turkmenistan water uit de Amu Darya zal gebruiken, waardoor een oorlog met Oezbekistan kan uitbreken. De rivier stroomt eerst door Turkmenistan en vervolgens door Oezbekistan. De Oezbeekse landbouw hangt in grote mate af van de Amu Darya voor irrigatie. Indien Turkmenistan enorme hoeveelheden water aftapt, zal Oezbekistan hoogstwaarschijnlijk te kampen krijgen met watertekorten. Verder zal het Aralmeer, dat nu reeds voor meer dan de helft opgedroogd is door eerdere irrigatieprojecten, nog verder krimpen.