Uitheemse soorten schaden Europese economie
22 februari 2013
Tienduizend uitheemse dier- en plantensoorten vormen een grotere bedreiging voor de Europese biodiversiteit, volksgezondheid en economie dan tot nog toe werd gedacht. Bovendien werkt de klimaatverandering de opmars van vreemde soorten in de hand, zegt het Europese Milieuagentschap EEA.
Een uitheemse diersoort wordt door de mens al dan niet moedwillig geïntroduceerd in een gebied waar ze normaal niet voorkomt. Ze wordt pas “invasief” genoemd als ze een schadelijke invloed heeft, bijvoorbeeld door inheemse soorten te bedreigen. Onderzoek door het Europese Milieuagentschap EEA wijst uit dat een groeiend aantal invasieve soorten niet enkel nefast is voor de biodiversiteit, maar ook voor de volksgezondheid en de economie negatief kan uitpakken.
In Europa leven meer dan tienduizend uitheemse soorten, en er komen er steeds nieuwe bij. Minstens 15 procent van die nieuwkomers heeft een negatief effect op het milieu of de economie. Daarbij moet wel gezegd worden dat sommige uitheemse soorten, zoals voedselgewassen, ook een erg positief effect kunnen hebben.
Tuinbouw is een van de belangrijkste redenen waarom soorten naar Europa worden gebracht, naast landbouw, jacht en visvangst. In sommige gevallen komen de soorten ongewild in Europa terecht, zoals de zebramossel, die via ballasttanks van schepen werd vervoerd om uiteindelijk in Europese binnenwateren een slachting aan te richten.
Klimaatverandering
De groei van de internationale handel en het toerisme vergroten de kans dat soorten per ongeluk mee worden getransporteerd. Maar ook de klimaatverandering stimuleert migratie, omdat bepaalde regio’s door hogere temperaturen gastvrijer worden voor nieuwe soorten.
“Daar komt nog bij dat ecosystemen in veel regio’s verzwakt zijn door vervuiling, klimaatverandering en fragmentatie”, zegt Jacqueline McGlade, directeur van de EEA. “Vreemde soorten zijn een groeiende bedreiging voor het milieu, die moeilijk om te keren is.”
In Europa zijn de vreemde soorten een van de belangrijkste bedreigingen voor de biodiversiteit. Van de 395 Europese soorten die “kritiek bedreigd” genoemd worden op de Rode Lijst van de IUCN, is dat in 110 van de gevallen te wijten aan een invasieve soort.
Volksgezondheid en economie
Invasieve soorten kunnen voor de volksgezondheid een bedreiging vormen, zegt de EEA, met name als bron van ziekten. De Aziatische tijgermug bijvoorbeeld wordt in verband gebracht met meer dan twintig ziektes, waaronder gele koorts. De mug kwam Europa binnen via de handel in tweedehands autobanden en heeft zich intussen verspreid in verschillende zuiderse landen. Uit klimaatsimulaties blijkt dat ze in de komende jaren waarschijnlijk naar het noorden zal oprukken.
Planten zoals de alsemambrosia, die in de vorm van vogelzaad vanuit Noord-Amerika naar Europa kwam, leiden dan weer tot meer hooikoorts en andere allergieën.
Invasieve soorten zijn ook economische schadelijk, zegt de EEA. Zo vormt een Aziatische soort hoornaar een belangrijke bedreiging voor bijenkolonies in Frankrijk, die cruciaal zijn voor de bestuiving in de fruitteelt. De Spaanse wegslak heeft het dan weer op landbouwgewassen gemunt, en de zebramossel teistert waterzuiveringsinstallaties. Het agentschap citeert een schatting van jaarlijks voor 12 miljard euro schade door inheemse soorten in de EU.