Ultimatum voor IGAD-vredesproces

Nieuws

Ultimatum voor IGAD-vredesproces

Joyce Mulama

30 december 2003

20 Somalische leiders hebben ermee gedreigd zelf onderhandelingen over de toekomst van hun land aan te vangen als het huidige vredesproces onder internationale begeleiding tegen 20 januari geen resultaten oplevert. Somalië wordt getroffen door droogte; een snelle vredesregeling en een door iedereen aanvaarde bestuurlijke structuur zouden de aanpak van die catastrofe kunnen vergemakkelijken.

Toen de Somalische president Siad Barre in 1991 van de macht werd verdreven, verkruimelde het centrale bestuur in het land. De aanslepende machtsstrijd tussen verschillende facties, krijgsheren en clans kon tot op vandaag niet beslecht worden.

Dankzij de bemiddeling van de Inter-Gouvernementele Ontwikkelingsautoriteit (IGAD), een regionaal samenwerkingsverband tussen Kenia, Djibouti, Uganda, Ethiopië, Eritrea, Sudan en Somalië, stemde een deel van de Somalische facties in 2000 wel in met de vorming van een nationale overgangsregering. In augustus van dit jaar liep het mandaat van die regering af. De premier van de overgangsregering, Abshir Farah, stelde toen dat de voorlopige president, Abdulkassim Salat Hassan, een in 2002 opgestart vredesproces dwarsboomt om aan de macht te kunnen blijven.

De vredesonderhandelingen, ook een initiatief van de IGAD, worden gevoerd in de buurt van de Keniaanse hoofdstad Nairobi. Er nemen 366 vertegenwoordigers van de Somalische facties en alle groepen in de Somalische samenleving aan deel. De onderhandelingen, die in oktober 2002 begonnen, verlopen slepend, al zijn er vorderingen gemaakt bij het opstellen van een grondwet voor het nieuwe Somalië. Overgangspresident Salat Hassan zou wel al geklaagd hebben dat de tekst een federaal systeem invoert dat tot de opsplitsing van Somalië kan leiden.

Momenteel blijft het vredesproces vooral haperen aan het voornemen om de belangrijkste Somalische leiders voor een tijd apart te zetten in de hoop dat ze daardoor meer begrip krijgen voor elkaars standpunten. Meteen na die retraite zou dan de eindfase van de vredesonderhandelingen aangevat worden, die moet uitlopen op de aanduiding van 351 volksvertegenwoordigers die dan op hun beurt een president en een regering kiezen. Maar eerst moet dus de geplande retraite werkelijkheid worden. De topontmoeting was eerst gepland voor 20 november, werd dan uitgesteld tot 9 en daarna tot 18 december, en is nu verschoven naar 9 januari. De leden van de IGAD raken het er naar verluidt niet over eens welke factieleiders geselecteerd moeten worden, en sommige Somalische leiders hadden meer betrokken willen worden bij de voorbereiding ervan.

Aswad Ashara, de sterke man van het op zijn autonomie gestelde Puntland, een regio in het noorden van Somalië, is de woordvoerder van de 20 factieleiders voor wie het allemaal veel te lang duurt. “Als we tegen 20 januari geen vredesakkoord hebben, roepen we in Somalië onze eigen vredesconferentie bijeen,” aldus Ashara.

Tijd heeft Somalië eigenlijk niet te verliezen. Volgens de VN heeft Somalië te kampen met ernstige droogte, waardoor in sommige delen van het noorden van het land de veestapel gedecimeerd is en al ongeveer 100.000 mensen in de problemen zitten. De talrijke onderhandelaars moeten eigenlijk dringend thuis de handen uit de mouwen steken.