Vaccins buiten bereik voor veel mensen

Terwijl nieuwe vaccins tegen malaria en dengue binnenkort op de markt komen, bereiken veel van de oude vaccins nog steeds niet de mensen die ze het hardst nodig hebben. Kinderen in oorlogsgebieden lopen het grootste risico niet ingeënt te worden. 

  • UNICEF Ethiopia (CC BY-NC-ND 2.0) Hoewel nieuwe en beloofde vaccins hoop bieden, maken sommige ontwikkelingslanden zich zorgen over de hoge kosten van vooral de nieuwe vaccins. UNICEF Ethiopia (CC BY-NC-ND 2.0)

De recente uitbraak van gele koorts in Angola laat zien dat dodelijke infectieziekten kunnen terugkeren als vaccinatieprogramma’s niet goed worden uitgevoerd. Eerder deze week wees Margaret Chan, directeur van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) erop dat er al bijna tachtig jaar een vaccin bestaat tegen de ziekte.

‘De wereld heeft sinds 1937 een veilig, goedkoop en effectief vaccin dat voor het leven beschermt tegen gele koorts’, zei ze. ‘Deze vaccins moeten beter gebruikt worden in landen waar het virus aanwezig is.’

Pokken

Gele koorts is een van de vele ziekten die zo nu en dan opleven, en die door vaccinatie voorkomen kunnen worden. Het enige vaccin dat tot nu toe een ziekte volledig onder controle heeft gekregen, is het pokkenvaccin.

In 2015 kwam de wereld dichterbij het uitroeien van een andere ziekte door inenting. Nigeria was het laatste land in Afrika dat vrij werd van polio. ‘We zitten in de eindfase van polio. We verwachten binnen niet al te lange tijd te zien dat de ziekte ook in de twee laatste landen, Afghanistan en Pakistan, wordt uitgeroeid’, zegt Jean-Marie Okwo-Bele, directeur van het WHO-departement voor Vaccinatie.

Afgelopen maand werd een ambitieus plan om over te stappen op een nieuw poliovaccin wereldwijd uitgerold. De overstap komt er omdat het oude vaccin tegen polio type 2, dat sinds 1999 niet meer voorkomt, niet meer gebruikt hoeft te worden.

Okwo-Bele zegt dat de wereld net zo goed moet worden in het verlaten van oude vaccins, als in het zoeken naar nieuwe. “De pijpleiding met nieuwe vaccins is nu zo vol, dat we beter kunnen overstappen op die vaccins. In het afgelopen jaar kwamen er nieuwe vaccins tegen dengue en malaria en er is bijna een ebola-vaccin.”

Een vaccin tegen tuberculose wordt binnen vijf tot zeven jaar verwacht, zegt hij. Dat kan een belangrijk wapen zijn in de strijd tegen antibioticaresistentie.

Hoge prijzen

Hoewel nieuwe en beloofde vaccins hoop bieden, maken sommige ontwikkelingslanden zich zorgen over de hoge kosten van vooral de nieuwe vaccins. Die zouden tot gevolg hebben dat kinderen deze nieuwe vaccins niet krijgen.

‘Voorkomen is beter dan genezen, en preventie is ook goedkoper dan genezen. Dat geldt zowel voor rijke landen als voor ontwikkelingslanden.’

De grillige en geheimzinnige markt wordt gedomineerd door een handvol grote, farmaceutische bedrijven. Ontwikkelingslanden hebben vorig jaar de Wereldgezondheidsorganisatie gevraagd te helpen bij de aankoop van de vaccins. ‘Er bestond grote frustratie, omdat ze niet echt geholpen werden om te kunnen profiteren van de nieuwe vaccins voor hun kinderen’, zegt Kate Elder van Artsen zonder Grenzen (AzG).

De WHO probeert iets aan het probleem te doen door een eigen database aan te leggen van prijzen die overheden betalen voor de vaccins. Landen zonder goede onderhandelingspositie betalen veel hogere prijzen voor de vaccins dan andere landen, zegt Okwo-Bele. Zo moeten landen in Zuidelijk Afrika meer betalen dan andere landen met een hoger inkomen.

Jemen wel, Syrië niet

Niet alle ontwikkelingslanden kampen met dergelijke problemen. De armste landen betalen een lagere prijs waarover collectief onderhandeld is door organisaties als de Vaccin Alliantie (GAVI), Unicef en de Gates Foundation.

Volgens Unicef wonen de kinderen die de grootste kans lopen niet gevaccineerd te worden, in landen waar oorlog heerst. ‘Bijna twee derde van de kinderen die de basisinentingen niet ontvangen hebben, leven in landen die deels of geheel beheerst worden door oorlog’, zei Unicef in april tijdens de Wereld Vaccinatieweek.

Elders merkt op dat regeringen en organisaties die in oorlogsgebieden werken, alleen in aanmerking komen voor korting op de vaccins als een land in oorlog ook tot de Minst Ontwikkelde Landen (LDC’s) behoort. Dat betekent dat Jemen wel lager geprijsde vaccins krijgt, maar Syrië niet. ‘Iedereen is het erover eens dat humanitaire organisaties deze middelen tegen de laagste prijzen moeten krijgen, maar helaas werkt het niet zo’, zegt Elder.

‘Als er een humanitaire noodsituatie is, is een van de eerste dingen die je doet in een kamp, vaccineren tegen mazelen. Als de mazelen uitbreken in een kamp, is dat erg gevaarlijk.’ Hoewel er regelingen bestaan voor humanitaire organisaties om lager geprijsde mazelenvaccins te verkrijgen, geldt dat niet voor het nieuwere en duurdere pneumokokkenvaccin, zegt ze.

In het algemeen is het zo, zegt Okwo-Bele, dat investeren in vaccins belangrijk is, ongeacht de context. ‘Voorkomen is beter dan genezen, en preventie is ook goedkoper dan genezen. Dat geldt zowel voor rijke landen als voor ontwikkelingslanden.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.