'Verdeel en heers' in Afrika
Daan Bauwens
20 november 2007
In de aanloop naar een maand van belangrijk Europees-Afrikaans overleg, stevenen de diplomatieke betrekkingen tussen Europa en Afrika af op een crisis.
De pogingen van Europa gesprekken aan te knopen met individuele landen over Europese partnerschapsakkoorden, worden door verschillende Afrikaanse leiders beschouwd als een ‘verdeel en heers’-methode om aanvaarding van de fel gecontesteerde EPA’s af te dwingen.
EPA’s (Europese partnerschapsakkoorden) zijn vrijhandelsakkoorden die de handelsafspraken tussen Europa en de ACS-landen (Afrika, Caraïben en Stille Oceaan) in overeenstemming moet brengen met de regels van de Wereldhandelsorganisatie.
De ACS-landen genieten een voorkeursbehandeling in de handel met Europa, aangezien geen invoerheffingen werden geheven op producten uit ACS-landen, maar deze landen wel de invoer uit Europa mogen belasten. Dit was in strijd met de WTO-voorschriften, waardoor de betrokken landen besloten vòòr 1 januari 2008 de handelsverdragen aan te passen.
Gesubsubsidieerde Europese producten
De publieke opinie en ngo’s van de ACS-landen zetten hun regeringen echter onder druk de verdragen niet te tekenen. De industrie- en landbouwsector vrezen dat hun markten zullen overspoeld worden door goedkope, want gesubsidieerde producten uit Europa. Ook verliezen straatarme staten een substantieel deel van hun inkomsten door het wegvallen van de invoertaksen.
Ondertussen zet Europa op allerlei manieren de Afrikaanse landen onder druk. Kenia heeft Brussel beschuldigd van het afdingen op de tarieven van sleutelproducten. De EU veroorzaakte veel meer protest toen het vorige maand unilateraal een protocol beëindigde dat de minimumprijzen voor suiker van enkele ACP-landen bepaalde.
Ivoorkust en Ghana
Gezien het aanhoudende protest en terughoudendheid besloot Europa gesprekken aan te knopen met individuele ACP-landen. Vorige week kondigde de EU bijvoorbeeld aan dat Ivoorkust een akkoord zou tekenen en dat Ghana zou volgen. Door deze individuele gesprekken treden onenigheid, verdeeldheid en een verbrokkeling van de onderlinge solidariteit op tussen de regeringen van de betrokken landen.
In plaats van een stimulans voor regionale samenwerking, zoals EU-commissaris voor ontwikkelingssamenwerking Louis Michel onlangs in een interview met MO* beweerde, blijken de EPA’s nu een bron voor regionale desintegratie. Madan Murlidhar Dulloo, Mauritiaans minister van buitenlandse zaken, beschuldigt de EU onverhuld van ‘verdeel en heers’-tactieken.
Tijdens de EU-top die vandaag doorgaat in Brussel, wordt verwacht dat de ministers van ontwikkelingssamenwerking een ontwerp goedkeuren waarin beperkte toegevingen worden gedaan. Zo zullen de EPA’s enkel van toepassing zijn op het verhandelen van goederen, en zullen meer kwetsbare gebieden voorbehouden worden voor verdere gesprekken.