Vis uit Victoriameer krimpt door opwarming water

De vis die dagelijks opgehaald wordt in meren in Oeganda en andere Oost-Afrikaanse buurlanden, valt tegenwoordig veel kleiner uit. Dat benadeelt de plaatselijke bevolking die afhankelijk is van de vis voor voedsel en inkomsten.

Kleine vis best aangepast

‘We zien een veranderend visbestand in het Victoriameer en de andere meren die we hebben onderzocht’, zegt Jackson Efitre, een docent visserijbeheer en aquatische wetenschappen aan de Makerere University in Oeganda.

‘Vroeger waren de grote vissen dominant, nu zien we steeds meer kleine vissen in de netten. Dat betekent dat zij zich het best hebben aangepast aan de veranderde omstandigheden. De vraag is nu of we ons visbestand willen laten domineren door kleinere soorten die minder opbrengen?’

In Oeganda is de visserijsector goed voor 2,5 procent van de nationale begroting en 12,5 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Er werken 1,2 miljoen mensen in de sector, die meer dan 100 miljoen dollar opbrengt aan export en voor de plaatselijke bevolking 50 procent van het eiwitrijk voedsel uitmaakt. 

Meer verdamping dan regenval

Efitre was een van de onderzoekers van de studie naar de invloed van de klimaatverandering op de aquatische ecosystemen, de visserij en de impact op de lokale bevolking.

De onderzoeksresultaten tonen aan dat de watertemperatuur van de twee meren consequent toenam met 0,02 tot 0,03 graden Celsius sinds de jaren 1980.

Volgens de Oegandese studie komen de resultaten overeen met die van de Verenigde Naties zoals voorgesteld in de rapporten van het klimaatpanel (IPCC) over de klimaatverandering in 2007 en 2014.

‘De vissers zijn afhankelijk van de natuur’, zegt Mark Olokotum, een van de medewerkers van het recente onderzoek. Hij legt uit dat de waterbalans van de meeste aquatische systemen in Oeganda bepaald wordt door de hoeveelheid regenval en verdamping. Volgens hem is 80 procent van het water in het Wamalameer, een kleiner meer in Oeganda, afkomstig van regenwater, terwijl er 86 procent van het water verdampte.

‘Ondanks het feit dat de regen in de Oost-Afrikaanse regio zal toenemen als gevolg van de klimaatverandering, zal die winst worden tenietgedaan door de grotere verdamping als gevolg van de stijging van de temperaturen.’

Tilapia

Volgens wetenschappers en onderzoekers is het afnemende waterniveau van het meer inderdaad een gevolg van de toegenomen verdamping, maar ze wijzen ook op zaken zoals de toegenomen landbouw op de oevers van de meren, het kappen van bomen en de vernietiging van overstromingsgebieden.

Dat vissen zoals de tilapia kleiner worden, schrijven ze rechtstreeks toe aan de stijgende watertemperatuur en de klimaatverandering.

Visexperts vrezen dat de opbrengst van de vangst van wilde vis en gekweekte vis uit de Oost-Afrikaanse meren niet langer zal volstaan om te voldoen aan de vraag voor vis voor de lokale markt, noch voor de export.

Veel visbedrijven rond het Victoriameer zitten momenteel slechts op de helft van hun capaciteit, of hebben de deuren al definitief gesloten.