VN brengen duizenden mensen naar Zuid-Soedan

Justin Sana Gonugu heeft 35 jaar in de Soedanese hoofdstad Khartoum gewoond, zegt hij. Toen Zuid-Soedan onafhankelijk werd, een jaar geleden, besloot hij terug te keren, maar hij kwam niet verder dan Kosti, tussen Khartoum en de grens.

Duizenden anderen volgden zijn voorbeeld, wachtend op hulp van hun regering en van hulporganisaties om hen via de Nijl naar het zuiden te vervoeren, maar de boten konden maar een fractie van het aantal mensen helpen.

Intussen brak er oorlog uit om Heglig, een gebied dat de helft van de Soedanese olie levert. Zuid-Soedan heeft zich intussen weer teruggetrokken, maar Soedan is doorgegaan met lucht- en grondaanvallen. De situatie heeft de VN ertoe gebracht vliegtuigen in te zetten om in de komende weken de Zuid-Soedanezen uit Kosti naar Juba te brengen. “Ik ben heel moe”, zegt Gonugu, die woensdag een van de eersten was die in Juba aankwam. “Het was een jaar zonder eten, maar nu gaat het heel goed met me.”

Voedselprijzen

In totaal zijn er de afgelopen anderhalf jaar 375.000 Zuid-Soedanezen teruggekeerd, en nog steeds woont een half miljoen zuiderlingen in het noorden. Een deel van hen wil waarschijnlijk naar het zuiden, nu de spanning oploopt. Dat zal een groot effect hebben op de humanitaire situatie daar. De voedselprijzen stijgen, waardoor steeds meer mensen van hulp afhankelijk zijn.

Het grote probleem is de olie. Zuid-Soedan heeft in januari de productie stopgezet, omdat Soedan honderden miljoen aan olie zou stelen. Volgens Soedan was dat om te compenseren voor achterstallige betalingen voor het gebruik van pijpleidingen en faciliteiten in het noorden. Zuid-Soedan kon niets anders meer doen dan de productie stopzetten, maar sloot daarmee ook de enige eigen inkomstenbron af. Het teert nu op dollarreserves, met als logische gevolg dat de munt in waarde keldert, het voedsel duurder wordt en de benzine schaars.

Humanitaire hulp

Voor de oliestop had Zuid-Soedan al 760 miljoen dollar (600 miljoen euro) nodig voor de humanitaire noden, zegt Lise Grande, namens de VN de humanitaire coördinator voor het land. Het benodigde bedrag gaat nu alleen maar groter worden. Vooral grensgebieden, die afhankelijk zijn van traditionele handelsroutes tussen noord en zuid, hebben te lijden onder de spanningen. De prijs van elementaire levensmiddelen is verdriedubbeld, aldus Grande.

Terwijl ook hulporganisaties steeds meer geld kwijt zijn aan brandstof, verslechtert de humanitaire situatie met de komst van tienduizenden vluchtelingen uit het noorden, vooral uit Blauwe Nijl en Zuid-Kordofan, twee staten waar Khartoum tegen opstandelingen vecht. “Veel van hen zijn getraumatiseerd, en steeds meer kinderen zijn ondervoed”, zegt Grande.

Hulporganisaties riepen de beide regeringen deze week op de strijd in de beide deelstaten te staken en tot een vredesakkoord te komen.