VN-vredesmissie verlaat Bosnië voor eind dit jaar
Thalif Deen
24 oktober 2002
De Verenigde Naties (VN) kondigden gisteren
(woensdag) aan dat ze tegen eind dit jaar hun vredestroepen weg willen
hebben uit Bosnië-Herzegovina. Jacques Paul Klein, de speciale
vertegenwoordiger voor de regio, maakt een balans op van 10 jaar
vredeshandhaving in de etnisch sterk verdeelde republiek. De terugtrekking
van UNMIHB betekent het einde van een decennium lange inspanning om de vrede
in Bosnië-Herzogivina te herstellen. De operatie kostte het leven aan zo'n
272 VN-mensen. De speciale VN-gezant omschrijft de missie als geslaagd
maar het succes is niet onverdeeld. Een objectieve evaluatie toont geen
rampzalig maar een gemengd resultaat, aldus Klein.
De VN brengen de missie in Bosnië onder in het rijtje van Namibië,
Mozambique, El Salvador, Oost-Slavonië, de Centraal-Afrikaanse Republiek en
Macedonië. Die relatief succesvolle missies moesten niet worden afgebroken,
in tegenstelling tot veel andere vredesmissies die op de klippen liepen als
gevolg van een hele reeks problemen. De bittere mislukkingen van de
operaties in Rwanda, Somalië, Haïti en Angola - een gevolg van zwakke
mandaten, geldgebrek, slecht getrainde soldaten, een slechte logistiek en
een slechte leiding - wegen volgens vele diplomaten trouwens zwaarder dan de
genoemde successen.
De VN zien verschillende argumenten om de Bosnië-missie als een succes te
omschrijven: de recente geslaagde verkiezingen, het terugdringen van de
wetteloosheid en een criminaliteitsgraad die lager is dan in de meeste
West-Europese landen. De verhoogde veiligheid zorgt ervoor dat steeds meer
Bosnische vluchtelingen terugkeren. In de eerste helft van dit jaar zijn
60.000 leden van minderheden teruggekeerd, dat is meer dan in de twee jaren
daarvoor samen.
De VN zijn ook tevreden over hun hervorming van de Bosnische politie: die is
nu 17.000 man sterk en is opgeleid volgens de internationale normen. UNMIBH
geeft met een gerust hart de verantwoordelijkheid voor de hervorming door
aan de Politionele Missie van de Europese Unie (EUPM), die in januari een
deel van het VN-mandaat overneemt. De ordediensten werden gedepolitiseerd,
aldus Klein, en er werd een grenspolitie opgericht - de modernste in de
Balkan - om de illegale migratie tegen te gaan.
Bosnië-Herzegovina is ook niet langer de toegangspoort voor illegale
migranten tot Europa. Het aantal illegalen werd dit jaar teruggebracht van
25.000 in 2000 tot een enkele honderden, aldus Klein. De VN wijzen ook op de
successen in de strijd tegen het hardnekkige probleem van de vrouwenhandel
. Meer dan de helft van de bordelen in het land werd gesloten en bijna
tweehonderd slachtoffers werden gerepatrieerd.
De Deense Ellen Margrethe Loj, die voor de EU de honneurs kwam waarnemen in
de Veiligheidsraad, verklaarde dat Europa van de strijd tegen de corruptie
en de georganiseerde misdaad in Bosnië-Herzegovina een prioriteit wil maken.
Daarnaast heeft de zieltogende economie - de werkloosheid staat op 40
procent en het gemiddelde inkomen is de helft minder dan in 1991 - dringend
stimulansen nodig. Bijna de helft van de bevolking leeft nu dicht bij de
armoedegrens van 100 dollar per jaar. In de human development index van de
VN staat het land nu onder Albanië gerangschikt. Eén van de grootste
bedreigingen voor de toekomst van het land is de braindrain: tussen 1996 en
2001, verlieten bijna 92.000 Bosniërs het land en in opiniepeilingen
verklaart 60 procent van de bevolking dat ze zouden emigreren als ze daartoe
de middelen hadden.
Xml=3
Ref: eu ip