Voetbal met een duurzame voetafdruk

Het wereldkampioenschap voetbal in Brazilië moest en zou een groen gebeuren worden. Dat is alleszins wat de FIFA in 2007 beloofde. Acht van de twaalf stadions dragen nu zowaar het label van Leadership in Energy and Environmental Design (LEED). Dat label rust op het principe van reduceren, hergebruiken en recycleren. Het ecologische hoogtepunt van het WK vormt het Mané Garrincha stadion.

Loodzware impact

Veel verder reikt het ecologische WK-plaatje echter niet. De velden in de stadions zijn daar getuige van. Het Europese gras, niet aangepast aan het Braziliaanse klimaat, moet onderhouden worden met een kanalennetwerk van zowat 43 kilometer. De afstand tussen de verschillende stadions, verspreid over heel Brazilië, laat de milieu-impact nog wat zwaarder doorwegen. In 2012 bracht Personal CO2 Zero zelfs de prognose dat het WK maar liefst elf miljoen ton CO2 zou uitstoten door de verplaatsingen en de bouw of verbouwingen van de voetbalstadions. Daarenboven is zo’n stadion geen lang leven beschoren, waardoor er van duurzaam voetbal weinig overblijft.

Zowat 20.000 liter water per dag zou nodig zijn om een voetbalveld in de Engelse Premier League te onderhouden. Dat staat gelijk met het vullen van een klein zwembad.

Natuurlijk beperkt dit probleem zich niet tot Brazilië. De kolossale infrastructuren van het voetbal eisen overal ter wereld een exuberante hoeveelheid aan materialen en energie. Voetbalvelden zijn wateropslorpende giganten. Zowat 20.000 liter water per dag zou nodig zijn om een voetbalveld in de Engelse Premier League te onderhouden. Dat staat gelijk met het vullen van een klein zwembad. En dat elke dag. Bovendien zijn de lampen op en langs het veld ware energievreters.

Voor eender welk sportevenement zijn enorme verplaatsingen nodig. De nodige afstanden overbruggen betekent vervuilende vluchten of autoritten. De voetbalminnende supporter laat op die manier een grote ecologische voetafdruk achter. En dan spreken we nog niet over de bergen afval die de spionkop met zich meebrengt.

Daarenboven schiet het aantal sportwedstrijden de laatste jaren exponentieel de hoogte in. Voor de voetbalindustrie betekent dat natuurlijk big business: meer wedstrijden betekenen meer inkomsten van uitzendrechten en meer geld voor de industrie. De impact op het milieu volgt helaas hetzelfde zware traject.

Manifest voor milieubewust voetbal

Maar het zou anders kunnen. Chico Mendes Football Club, met thuisbasis in Parijs, vindt dat ecologie en voetbal te combineren vallen. Hun boodschap is simpel: we hebben gezonde longen nodig om te voetballen, en de vervuiling van het milieu werkt die gezondheid tegen.

Brazilaans milieuactivist Chico Mendes staat centraal in het logo en de naam van de voetbalclub.

© Chico Mendes Football Club

De milieubewuste voetbalploeg is actief sinds 12 juni 2014 – niet toevallig de dag van de aftrap van het WK voetbal. Ze dragen een overtuigende boodschap uit die ze ondergebracht hebben in een manifest. ‘Het is niet toevallig dat onze wereld dezelfde vorm heeft als een voetbal. Deze overeenkomst is een boodschap aan de mensheid: de bescherming van de planeet én de bal zijn essentieel voor onze overleving. Het voetbal is een recht en een plezier voor elk mens en moet dat ook blijven. Het mag geen handelswaar worden, waarin enkel de spotlights, de glitter en de glamour van de roem tellen’, luidt het.

Daarom pleit Chico Mendes Football Club voor duurzaam voetbal. Daarmee bedoelen ze “voetbal gebaseerd op gezelligheid, inleving en uitwisseling, ten dienste van de emancipatie van de spelers en de kijkers.”

Idealistische strijd

De voetbalclub organiseert initiatieven om het milieubewustzijn bij de voetbalwereld te vergroten. Elke zondag tijdens het WK voetbal vindt er op het gras van het Parijse Villettepark een tornooi plaats waaraan verschillende verenigingen en wijkploegjes kunnen deelnemen. Deze week kon men zelfs langs het veld op zoek gaan naar de overwinning in een quizavond. Verder verkoopt de ploeg T-shirts en kan je voor een luttele 10 euro lid worden van de club. Kleine initiatieven met een grote boodschap.

‘Een voetballer kent geen andere grenzen dan die van het spel : wij verdedigen de vrijheid van de bal op het veld en de mensen op de planeet.’

De ploeg zegt het zelf: ze zal nooit de Champions League winnen. ‘Maar we zullen ook nooit de strijd verliezen tegen de vervuilers die deze planeet om zeep helpen. De strijd tegen de verontreiniging, de vernietiging van ecosystemen en de bescherming van de natuur en biodiversiteit zijn onafscheidelijk van de strijd voor de gelijkheid van rechten, de sociale gerechtigheid en de democratie.’ De leuze van de club klinkt dan ook “Mooi spel, ecologie en gerechtigheid!”. Chico Mendes Football Club biedt dus niet alleen sport aan, maar ook reflectie. Ze hebben een roeping om het debat rond ecologisch voetbal aan te wakkeren.

De leden noemen zichzelf niet naïef, alleen maar idealisten. Net zoals de Braziliaanse milieuactivist naar wie ze hun ploeg vernoemd hebben. Toch bewijst het initiatief van de club dat ecologie en voetbal elkaar niet uitsluiten. Dit kleine voetbalploegje zal zijn eigen ecologische strijd moeten voeren in de grote boze wereld van het voetbal. Maar waar een wil is, is een weg. Een weg naar een groter bewustzijn bij speler, trainer en supporter.

Chico Mendes Football Club houdt de groene supporter op de hoogte via een Facebook- en twitteraccount.