Gebrek aan vrede kost wereld 7,1 biljoen euro

Het zevende rapport van de index, dat jaarlijks gepubliceerd wordt door het Instituut voor Economie en Vrede (IEP), toont een daling van het globale vredesniveau van vier procent ten opzichte van de eerste meting in 2008. Dit niveau wordt gemeten op basis van drie brede criteria: interne en internationale conflicten, maatschappelijke veiligheid en militarisering van een land. De effecten van de achteruitgang worden echter niet op gelijke schaal ervaren in elk deel van de wereld. Van de 162 landen die in de schatting opgenomen worden, zijn er maar liefst 111 landen waar de vrede afgenomen is.

Stijgers en dalers

De meest vredevolle samenlevingen zijn dezelfde als vorig jaar: IJsland, Denemarken, Oostenrijk, Nieuw-Zeeland en Zwitserland vormen opnieuw de top vijf. België staat op de negende plaats. De status van Europa als meest vreedzame regio blijft op die manier ongewijzigd. Het land met de sterkste vooruitgang sinds vorig jaar is Georgië, dat geleidelijk aan herstelt van het conflict met Rusland in 2008. Naast deze positieve ontwikkelingen, vertellen de negatieve resultaten van vele landen echter een grimmiger verhaal.

Vier grote redenen worden aangehaald voor het lagere vredesniveau: terroristische activiteiten, de stijging van het aantal interne en externe conflicten in een land, het aantal vluchtelingen en het aantal doden door intern conflict. Zo zorgde de burgeroorlog in Syrië ervoor dat het land op de laatste plaats terecht gekomen is, de afgelopen zes jaar ingevuld door Afghanistan.

De overige hekkensluiters van de index zijn Zuid-Soedan, Irak, Somalië, Soedan, de Centraal-Afrikaanse Republiek, de Democratische Republiek Congo, Pakistan, Noord-Korea en Rusland. In deze elf  landen samen heeft de bevolking twaalf keer meer kans om het slachtoffer te worden van moord dan in landen met een hoger vredesniveau. Deze landen vormen samen het doelwit voor 85 procent van alle terroristische aanvallen ter wereld.

Egypte kent na Zuid-Soedan daarenboven de op een na grootste achteruitgang, in de hand gewerkt door het conflict rond de afzetting van president Morsi in juli 2013. Oekraïne is het enige land buiten de regio van Afrika en het Midden-Oosten dat sterk gedaald is op de lijst. Het land zakte 30 plaatsen, wat alles te maken heeft met de Maidan-protesten van november 2013 en het daaropvolgende conflict.

Toekomstvisies

Deze cijfers zijn niet alleen alarmerend, de vraag blijft ook of deze trend erger zal worden en of er een ommekeer mogelijk is. ‘Verschillende macrofactoren hebben de achteruitgang in vrede gedurende de laatste zeven jaar gedreven, waaronder de economische gevolgen van de globale financiële crisis, de terugslag van de Arabische Lente en de verspreiding van het terrorisme. Deze effecten zetten zich waarschijnlijk voort in de nabije toekomst, wat een heropleving van de vrede onwaarschijnlijk maakt,’ zegt oprichter van het IEP Steve Killelea op The Guardian.

De cijfers hebben ook economische gevolgen. De kosten die nodig zijn om de gevolgen van geweld te behandelen, bedragen wereldwijd ongeveer 7,1 biljoen dollar of 991 euro per persoon. ‘Het gevaar is dat we in een negatieve cirkel terecht komen: lage economische groei leidt tot een hoger niveau van geweld, wat weer lagere economische groei produceert,’ aldus Killelea.

Ook bevat het rapport dit jaar risicomodellen om de daling in het vredesniveau van verschillende landen voor de komende jaren in te schatten. In deze lijst staan onder meer de risicolanden Zambia, Qatar en Bosnië en Herzegovina.

Dat de wereld elk jaar minder vredevol wordt, bewijst volgens het IEP het belang van een beter begrip van conflicten en het risico op geweld in een regio. Een positieve investering in de attitudes, structuren en instituties die een vredevolle samenleving in risicovolle landen tegenwerken is de enige oplossing naar een vreedzamer rapport in 2015.