Vrouwen in Bougainville proberen “verloren generatie” te redden

Ze worden de “lost generatie” genoemd omdat ze geen onderwijs hebben genoten gedurende de burgeroorlog van Bougainville (1989-1998). Maar in Hako, waar naar schatting 30.000 mensen in dorpen leven langs de noordelijke kust van het eiland Buka, ziet een vrouwenorganisatie deze generatie als een bron van optimisme en hoop.

‘Zij zijn onze toekomstige leiders en de volgende generatie, dus we willen de jongeren echt waarderen’, verklaart Dorcas Gano, voorzitter van Hako Women’s Collective. Naar schatting 60 procent van de bevolking in Bougainville zijn jongeren. De organisatie gelooft dat vrede en welvaart in de komende jaren sterk afhangen van het empoweren van deze jonge mannen en vrouwen.

Mes op zak

Een van de uitdagingen waarmee ze kampen, is de psychologische overgang naar een wereld zonder oorlog, stelt Gregory Tagu, een jongere uit het dorp Kohea. ‘Vandaag worstelen de jongeren om hun leven weer op de rails te krijgen en een baan te vinden, omdat ze getraumatiseerd zijn. Tijdens de oorlog groeiden jonge mensen op met wapens, en nu lopen ze nog vaak met een mes op zak.’

Tienduizenden kinderen werden getroffen door het decenniumlange conflict, dat draaide om de compensatie van milieuschade en de grieven van inheemse landeigenaars die in de buurt van de Panguna-kopermijn leefden. Het leger en rebellengroepen hebben jarenlang gestreden om de macht over het gebied.

Scholen werden daarbij in brand gestoken en leerkrachten moesten vluchten. Sommige kinderen kozen voor een bestaan als kindsoldaat, en velen van hen kregen te maken met ernstige mensenrechtenschendingen.

Trauma’s

Tagu zat in het vijfde leerjaar toen de oorlog uitbrak. ‘Er waren geen scholen, geen leerkrachten en we hadden niets te eten. Ik zag mensen gedood worden. We sliepen niet ‘s nachts en waren bang’, getuigt hij.

Zulke trauma’s dragen volgens de vrouwen bij aan een jongerensubcultuur die zich met alcohol, drugs en kleine misdrijven bezighoudt. Ze geloven dat jongeren weer in een vreedzame samenleving opgenomen kunnen worden, als ze zich opnieuw bewust worden van hun mensenrechten.

Maar sociale integratie voor deze groep van jonge tieners tot dertigers hangt ook af van economische participatie. Hoewel er al vijftien jaar vrede heerst en de toegang tot scholen is verbeterd, blijft het voltooien van onderwijs een uitdaging voor velen. Naar schatting 90 procent van de leerlingen maakt zijn middelbare school niet af, omdat ze examens niet halen of de kosten niet langer kunnen betalen.

Analfabetisme

“Er zijn veel jongeren die niet kunnen lezen of schrijven. Op dat vlak moeten we bij nul beginnen. En er zijn momenteel geen andere volwassenopleidingen”, verklaart Elizabeth Ngosi, lid van HWC in het dorp Tuhus.

In Hako zijn vrouwen vooral bezorgd om de 70 procent vroege schoolverlaters die in de werkloosheid belanden. In 2007 zette de organisatie haar eerste trainingsprogramma op poten. Meer dan 400 jongeren werden opgeleid in dertig verschillende commerciële en technische vaardigheden, kunst, muziek, boekhouden, leiderschap, gezondheid, sport, rechten, en spreken in het openbaar.

Volgens Gano heeft twee derde daardoor met succes werk gevonden. ‘Sommigen van hen hebben een baan, anderen zijn een eigen zaak begonnen… Zo werken jongeren als timmerman en hebben ze hun eigen kleine contracten om huizen te bouwen in de dorpen.’

Leidinggevende functies

Gregory Tagu heeft vooral veel gehad aan de cursus spreken in het openbaar. ‘Ik heb geen cv of referenties, maar met mijn spreekvaardigheden kon ik mensen vertellen over de ervaring die ik heb en dat heeft me geholpen om aan werk te komen.’ Hij werkt als vrachtwagenchaffeur voor een commercieel bedrijf, en als technische medewerker voor de start-up Hako Media Unit.

Jongeren vaardigheden en vertrouwen bijbrengen, helpt hen om een nieuwe toekomst op te bouwen. Gano is vooral trots dat sommige jongeren uit het dorp leidinggevende functies hebben opgenomen in andere delen van Bougainville, zoals de huidige voorzitter van de Bougainville Jeugdfederatie.