Waar was u toen Nelson Mandela vrij kwam? (3)
Jens Vancaeneghem
11 februari 2010
Naast economische sancties en politieke druk, trachtten enkele Belgen met poëzie, theater en muziek hun steentje bij te dragen tegen de apartheid. Frieda Groffy deed dat met woorden, Chris Joris als begenadigd percussionist.
Op 11 februari is het exact twintig jaar geleden dat de legendarische vrijheidsstrijder van het Afrikaans Nationaal Congres (ANC) Nelson Mandela na 27 jaar gevangenschap is vrijgelaten. Dit betekende een kantelpunt in de weg naar democratische verkiezingen in het land en de opheffing van de racistische apartheidswetten.
Om dit historische moment te doen herleven, deed MO* een beroep op het geheugen van enkele prominente Belgische anti-apartheidsactivisten. Vandaag: Chris Joris en Frieda Groffy.
Chris Joris
‘Mandela was fusie van Marthin Luther King en Malcolm X’
Vaak omschreven als de ‘beste percussionist van België’ begon Joris zijn jazzcarrière in de jaren ’70 met Zuid-Afrikaanse invloeden (Afrojazz). Sinds 1976 werd vaak een beroep gedaan op de man om bij lezingen, in kroegen of op publieke manifestaties met geëngageerde muziek bij te dragen aan de sensibilisering van de Belgische bevolking.
‘Ik weet dat je met een concert niet direct de wereld verandert, maar je kan mensen wel tot een bepaalde loutering of gedachte brengen met positieve muziek. Met kleine beetjes kunnen muzikanten helpen door manifestaties aantrekkelijk te maken of je muziek zo geëngageerd mogelijk te maken.’
Joris werd al snel de “huismuzikant” van de Boycot Outspan Aktie in België en ook op legio andere manifestaties ter ere van Mandela tekende hij present.
De vrijlating van Mandela had volgens Joris ‘een beetje het effect van de verkiezing van Obama, maar dan nog sterker’.
Frieda Groffy
‘De milde regen mengt zich met mijn tranen’
‘Met poëzie en theater kan je een extra dimensie geven aan je engagement.’ Frieda Groffy bekampte de Zuid-Afrikaanse apartheid met een combinatie van cultuur en politieke ijver.
Groffy studeerde Theater aan het Antwerpse Conservatorium om later het theatergezelschap Vlakaf op te richten met enkele gelijkgezinden. Samen doorkruisten ze het land met hun politiek geëngageerde woordenvloed.
Ook vandaag nog streeft Groffy naar betere sociale omstandigheden in de arme buurten van Zuid-Afrika. Met workshops voor jongeren en vrouwen helpt ze de plaatselijke bevolking een betere toekomst op te bouwen. In 2007 richtte ze de Soweto Connection op, dat onder andere een bibliotheekprogramma in de townships van Johannesburg verzorgde.
Groffy publiceerde zeven boeken en gedichtenbundels waaruit haar sterke affiniteit met Zuid-Afrika blijkt. In het filmpje leest ze een van haar gedichten voor.