Wapenhandelverdrag treedt na jaren lobbyen in werking
Lyndal Rowlands (IPS)
28 december 2014
Na jaren van moeizame onderhandelingen is deze week het verdrag om wapenhandel te reguleren (ATT), in werking getreden. Wapenexporterende landen moeten controleren of de ontvangers de wapens inzetten bij mensenrechtenschendingen, of ze illegaal doorverkopen.
Het verdrag werd in april 2013 goedgekeurd. Inmiddels hebben 61 landen het geratificeerd. Dat is ruim voldoende om het verdrag in werking te laten treden.
‘De Syrische regering heeft haar eigen burgers vreselijke dingen aangedaan, maar de wapens blijven binnenstromen.’
Daarmee is een kleine stap in de goede richting gezet, zegt Allison Pytlak van de campagne Control Arms. ‘Het ATT gaat over het introduceren van verantwoordelijkheid in de wapenhandel, niet over het stoppen van de handel zelf.’
Syrië is een goed voorbeeld volgens haar. ‘De Syrische regering heeft haar eigen burgers vreselijke dingen aangedaan, maar de wapens blijven binnenstromen, met name uit Rusland.’
‘Dit is een prima voorbeeld van een situatie waarop het ATT invloed zou kunnen hebben, als die landen mee hadden gedaan aan het verdrag.’
Vluchtelingencrisis
Onder het ATT vallen vrijwel alle soorten wapens, variërend van lichte wapens tot oorlogsschepen, tanks, raketsystemen en gevechtsvliegtuigen. Ook munitie en onderdelen vallen onder het verdrag.
Dagelijks komen tweeduizend mensen om door wapengeweld. Gewapende conflicten zijn ook een aanjager van de wereldwijde vluchtelingencrisis. Meer dan 26 miljoen mensen zijn wereldwijd ontheemd als gevolg van dit soort conflicten.
VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon sprak dinsdag in een verklaring over een ‘historisch’ verdrag. ‘Uiteindelijk bevestigt het onze collectieve wil om het menselijk lijden te verminderen door te voorkomen dat wapens belanden op plaatsen waar gewapende conflicten worden uitgevochten, of bij krijgsheren, mensenrechtenschenders, terroristen en criminele organisaties.’
Gendergeweld
Het ATT bevat ook een criterium op het gebied van gendergeweld.
Ongecontroleerde wapenhandel droeg in de Democratische Republiek Congo (DRC) onder meer bij aan mensenrechtenschendingen zoals verkrachting en het rekruteren van kindsoldaten.
Het ATT bevat ook een criterium op het gebied van gendergeweld. Vooral voor landen zoals DRC, waar verkrachting en seksuele slavernij gebruikt worden om systematisch dorpen te terroriseren, is dat van belang, zegt Nounou Meeti, programmadirecteur van het Centre for Peace, Security and Armed Violence Prevention.