Weinig actie tegen belastingparadijzen

Ongeveer tweehonderd experts op het gebied van internationale financiën, discussieerden onlangs in Monaco over striktere internationale regels tegen belastingontduiking. Monaco is een van de bekendste belastingparadijzen in Europa. Samen met Andorra en Liechtenstein staat het onder druk van de Europese Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) omdat het niet voldoet aan de vrijwillige richtlijnen over financiële transparantie en uitwisseling van informatie. De OESO is een groep van dertig rijke landen.

De bijeenkomst vorige maand in Monte Carlo werd georganiseerd door de Financial Action Task Force (FATF) van de OESO. FATF en de OESO voeren al sinds de vroege jaren negentig strijd tegen de belastingparadijzen, die geliefd zijn bij speculatieve hedge funds, criminelen die geld witwassen en belastingontduikers.

Een belastingparadijs is een gebied - een staat of een jurisdictie binnen een staat - waar weinig of geen belasting betaald hoeft te worden. Dat trekt rijke particulieren aan en bedrijven die er een vertegenwoordiging opzetten om belastingen in het thuisland te ontduiken. De belastingparadijzen zijn centra voor het witwassen van geld omdat er weinig vragen gesteld worden over de herkomst en de bestemming van het geld.

Economische crisis

De pogingen van de OESO en FATF om iets te doen tegen die praktijken, bleken in de afgelopen jaren grotendeels vruchteloos. De conferentie in oktober kwam er vooral op aandringen van Duitsland en Frankrijk. In hun pogingen om banken tijdens de economische crisis te redden van een faillissement als gevolg van hun participatie in speculatieve transacties, spelen zij een leidende rol in pogingen de belastingparadijzen te controleren of te sluiten.

“We hebben de banken geld geleend om ze te redden van een faillissement, maar ze kunnen niet tegelijkertijd blijven samenwerken met belastingparadijzen”, zei de Franse president Nicolas Sarkozy voorafgaand aan de OESO-bijeenkomst. Het moet afgelopen zijn met de belastinghavens, aldus de Franse president.

Angel Gurría, secretaris-generaal van de OESO, schat dat alle belastingparadijzen in de wereld tezamen zo’n zeven biljoen dollar (een biljoen is duizend miljard) in beheer hebben. Veel van die landen zouden in de afgelopen jaren hun regels aangescherpt hebben. Cijfers suggereren echter iets anders. Volgens het Tax Justice Network, een onafhankelijke organisatie in Londen, is zo’n 11 biljoen dollar onttrokken aan belastingplicht door het naar landen als Monaco, Liechtenstein, Zwitserland en andere belastinghavens in de wereld te sluizen.

Acht jaar geleden schatte het Internationaal Monetair Fonds (IMF) het totale bedrag in belastingparadijzen op een biljoen dollar. Als die cijfers kloppen, zou dat betekenen dat de geldstroom naar belastingparadijzen aanzienlijk is toegenomen.

Zwarte lijst

De ‘zwarte lijst’ met ‘niet-coöperatieve’ belastingparadijzen van de FATF zelf, suggereert dat er belastingparadijzen meer zijn. In 2000 telde de lijst vijftien landen, jurisdicties en gebieden die niet meewerkten aan de strijd tegen belastingontduiking. De laatste FAFT-lijst dateert uit 2006 en is blanco.

Gurría zegt dat op de OESO-lijst alleen nog Andorra, Liechtenstein en Monaco staan. Veel experts geloven echter dat dit soort lijsten zinloos zijn, omdat er duizenden geheime bankrekeningen zijn in belastingparadijzen. “Om van de FAFT-lijst verwijderd te worden, is het voldoende om een samenwerkingsovereenkomst te tekenen”, zegt Jean Merckaert, coördinator van een Franse groepering die zich bezighoudt met belastingparadijzen. De samenwerking zou in de praktijk weinig voorstellen.