'Wereldbank tekent economisch reddingsplan uit zonderlokale expertise'

Nieuws

'Wereldbank tekent economisch reddingsplan uit zonderlokale expertise'

Penny Dale

05 juni 2002

De Wereldbank sluit vandaag (woensdag) een driedaagse
workshop af over de diversificatie van de economie in Zambia, een land dat
65 procent van zijn exportopbrengsten uit een sector haalt die op instorten
staat. De Civiele Maatschappij van de Kopergordel, een samenwerkingsverband
van hulporganisaties en mijnwerkersverenigingen, vreest dat de Wereldbank de
Zambiaanse economie een bekende remedie gaat voorschrijven die niets vermag
tegen de kwaal.

De vergadering van de Wereldbank gaat niet toevallig door in Kitwe, een
stadje in de Kopergordel. Zambia haalt 65 procent van zijn exportinkomsten
uit koper en het bijproduct kobalt. Al sinds de jaren 70 vragen economen een
diversificatie van de Zambiaanse economie om die afhankelijkheid van koper
te verminderen. De ooit erg winstgevende mijnbouwsector kon zich nooit
herstellen van de daling van de internationale koperprijs in de jaren 70 en
van het wanbeleid dat decennia lang gevoerd werd.

Het geknoei en de corruptie rond de staatsmijnen vormde enkele jaren geleden
de aanleiding tot een grootschalige privatisering, een operatie die één
grote mislukking werd. De Britse Binani Groep kocht in 1997 de mijn van
Luanshya op maar in november 2001 kwam RAMCOZ, zoals Binani’s Zambiaanse
project heet, wegens gebrek aan investeringen al onder curatele. Het
faillissement sleept nog steeds aan: de voorbije weken kwamen de werknemers
van Luanshya op straat om vijf maanden achterstallige lonen op te eisen.

De genadeslag voor de zieltogende mijnbouwsector kwam echter in januari van
dit jaar. Toen werd bekend dat de grootste koperproducent van Zambia, het
internationale zwaargewicht Anglo American, zich terugtrekt uit de mijnen
van Nchanga en Konkola. Anglo had de mijnen nog geen twee jaar voordien
overgenomen van de Zwambiaanse overheid.

De regering en Anglo staan nu dicht bij een regeling. Anglo American zal
klinkende munt betalen voor zijn vlucht voorwaarts, al is nog niet duidelijk
hoeveel. Volgens de Zambiaanse minister van Financiën Emmanual Kasonde zal
het akkoord met Anglo twee jaar lang 10.000 jobs garanderen. Daarna moeten
nieuwe investeerders en een nieuw management worden aangetrokken.

De sector zelf gaat ervan uit dat de kans erg klein is dat er een nieuwe
investeerder komt die de duizenden jobs op langere termijn kan garanderen.
De optimisten stellen hun hoop in het Konkola Deep Mining Project, dat een
winstgevende ader moet aanboren die 30 jaar kan meegaan. Alleen is er een
gigantische investering nodig om het project vlot te krijgen, want de
sleutel tot de toekomst van de Zambiaanse koperindustrie ligt inderdaad diep
onder de grond.

Tijd dus om een andere brandstof te vinden voor de sputterende Zambiaanse
economie, vindt ook de Wereldbank. Tijdens de workshops in Kitwe wordt
onderzocht wat de mogelijkheden zijn van stiefmoederlijk behandelde sectoren
als toerisme, landbouw en verwerkende industrie, vooral dan in de zwaar
getroffen Kopergordel.

Voor die denkoefening nodigde de Wereldbank wereldvermaarde experts als
Callisto Madavo uit en economen uit mijnbouwlanden als Peru. Zij moeten de
Zambiaanse president Levy Mwanawasa enkele verfrissende ideeën bijbrengen.

De Civiele Maatschappij van de Kopergordel (CSO), een ngo-koepel van onder
meer Oxfam, de Katholieke Commissie voor Rechtvaardigheid en Vrede en
verengingen van mijnwerkers, vreest dat de berg een muis zal baren. De CSO
wilde zijn kennis en ervaring opgedaan tijdens een jarenlange werking in
Zambia op tafel leggen tijdens de cruciale vergadering van de Wereldbank
maar kreeg het deksel op de neus. Een ommezwaai in de Zambiaanse economie
is een te belangrijke zaak om over te laten aan een batterij zogenaamde
economische experts, zegt de woordvoerder van de CSO. De Zambiaanse
civiele maatschappij moest een plaats krijgen aan de tafel om erop toe te
zien dat de oplossingen die worden voorgedragen niet enkel economisch maar
ook sociaal zinvol zijn.

Volgens de Wereldbank is de bedoeling van de vergadering om de expertise van
economen van over de hele wereld te verzamelen en is de mening van de lokale
organisaties en groepen niet de eerste prioriteit.
Liefdadigheidsorganisaties kunnen hun suggesties uiteenzetten in nota’s die
zullen circuleren tijdens de vergadering, aldus een woordvoerder van de
Bank.