WK voetbal brengt gastheren dichter bij elkaar
Suvendrini Kakuchi
09 mei 2002
De wereldbeker voetbal is meer dan een louter sportief
mega-evenement. Ook economisch, cultureel en diplomatiek heeft zo'n toernooi
een duidelijke impact. Het WK 2002, dat door Japan en Zuid-Korea gezamenlijk
georganiseerd wordt, vormt daar geen uitzondering op. De samenwerking heeft
een weldoend effect op de gespannen relaties en de sfeer van wantrouwen
tussen beide landen.
De 61-jarige Japanner Toru Yamanaka had nooit gedacht dat hij de Koreaanse
en Japanse vlag samen voor zijn kruidenierszaak zou laten wapperen. Nog
maar kort geleden moest ik niets van de Koreanen weten omdat ik dacht dat ze
onbetrouwbaar waren, geeft Yamanaka toe. Nu voelt het helemaal anders: hij
is blij dat hij via de World Cup de gelegenheid krijgt buurland Zuid-Korea
in de armen te sluiten. Volgens hem zorgt de Japanse samenwerking met
Zuid-Korea ervoor dat de Japanners weer belangstelling krijgen voor het land
dat ze zolang genegeerd hebben.
Ook universiteitsstudente Akiko Konishi ziet het WK als een krachtige impuls
voor het onderlinge begrip van de twee volkeren. Zelf werd ze door de
WK-samenwerking gestimuleerd om Koreaans te leren. Konishi wijst op de
talrijke Koreaanse culturele manifestaties en activiteiten die momenteel in
Japan bijzonder enthousiast worden ontvangen. De film ‘Chingu’, een
Japans-Zuid-Koreaanse coproductie die het liefdesverhaal schetst tussen een
Japanse politieagent en een Koreaanse vrouw, is daar een mooi voorbeeld van,
net zoals het populaire televisiedrama ‘Friends’. Er worden ook overal
verenigingen opgericht die tot doel hebben vriendschapsbanden tussen Japan
en Zuid-Korea te smeden. De grote Koreaanse minderheid in Japan - bijna
650.000 mensen - toont zich erg enthousiast over de nieuwe dynamiek.
De spanningen tussen Japan en Korea dateren van lang terug: het
imperialistische Japanse keizerrijk koloniseerde zijn buurland van 1910 tot
1945. In 1965 kwam er wel een vredesverdrag met Japanse herstelbetalingen,
maar een aantal heikele punten blijven tot de dag van vandaag voor
wrijvingen en argwaan zorgen. Het Japanse geschiedenisonderwijs gaat naar
Zuid-Korea’s smaak veel te licht over de Japanse oorlogswreedheden en de
kwestie van de Koreaanse troostmeisjes, de uitgebuite seksslavinnen van
het Japanse Rode Leger. Bovendien zijn beide landen ook nog economische
rivalen.
Al die gevoeligheden vertalen zich ook diplomatiek: zo heeft de Japanse
keizer nog nooit een bezoek gebracht aan de Zuid-Koreaanse Republiek,
terwijl hij wel al voormalig aartsvijand China aandeed. Dat de relaties
tussen Japan en Zuid-Korea gevoelig zullen verbeteren door hun samenwerking
als organisatoren van het WK lijkt intussen wel zeker. Maar Japan wil ook de
rest van de wereld beter leren kennen. In de Japanse scholen komt er
bijvoorbeeld een ‘World Cup lunch’, met een maaltijd uit de deelnemende
voetballanden. Het idee komt van de leraren en heeft als doel de leerlingen
letterlijk ‘te laten proeven’ van de verschillende culturen.