Zelfs sloppenwijken worden te duur voor Nigeriaanse huurders

In een land met een chronisch tekort aan woningen en waar de meeste mensen meer dan de helft van hun inkomen besteden aan huisvesting, zorgen de stijgende huurprijzen voor schrijnende taferelen. In de sloppenwijken zetten “slum lords” de armste bewoners op straat.

De wijk Big Bola in de hoofdstad Abuja is genoemd naar een enorme vuilnisbelt in de buurt, maar mensen staan tegenwoordig in de rij om er te gaan wonen. De huurprijzen in de beter gelegen delen van de Abuja  rijzen immers de pan uit.

De armste bewoners van de sloppenwijk, mensen als Raheem Yaro en zijn gezin, blijven door de toestroom achter op straat. De zogenaamde bazen van de sloppenwijk - die de woningen in de wijk toewijzen - verplichten hen op om hun spullen te pakken en plaats te maken voor de nieuwkomers.

‘Hij kwam gewoon op een middag naar me toe en zei dat ik de volgende dag moest vertrekken.’

‘Hij (de sloppenwijkbaas) gaf me niet eens genoeg tijd om een alternatief te vinden’, vertelt Yaro aan de telefoon vanuit het dorp Kazara in de noordwestelijke deelstaat Kaduna. Na hun uitzetting zijn hij en zijn gezin naar die plek teruggekeerd. ‘Hij kwam gewoon op een middag naar me toe en zei dat ik de volgende dag moest vertrekken.’

Onhoudbare huurprijzen

De consumenteninflatie in Nigeria steeg vorige maand voor de negende maand op rij, tot iets meer dan 21 procent. In een land waar ongeveer 80 procent van de bevolking meer dan de helft van zijn inkomen besteedt aan huur, zet dat de huisvestingskosten zwaar onder druk.

Daar komt nog bij dat de meeste verhuurders een heel jaar huur vooraf vragen. Dat is een enorme uitgave voor Nigerianen met een laag inkomen. Een wetsvoorstel om dit te veranderen in maandelijkse betalingen is vastgelopen in de Nigeriaanse senaat.

Het probleem is bijzonder acuut in Abuja, waar honderdduizenden mensen naartoe zijn verhuisd, mede door een islamistische opstand in het noordoosten van het land.

Abuja, met een geplande capaciteit van 3 miljoen inwoners, telt nu ongeveer 3,6 miljoen Nigerianen. Daarvan wonen er ongeveer 200.000 in sloppenwijken zoals Big Bola. In de Hausa-taal betekent dat “Grote Vuilnisbak”.

Yaro, die drie jaar geleden vanuit Kaduna naar Big Bola was verhuisd, kon het zich niet langer veroorloven om zijn huishuur - ook al was het een klein bedrag - te betalen aan de zogenaamde “slum lords”. Die naam wordt gegeven aan de langdurige bewoners die het gebied informeel beheren, huur innen en percelen toewijzen.

‘Onze kinderen worden elke dag ziek.’

In de afgelopen zes maanden zijn meer dan honderd mensen uit de sloppenwijk verdreven omdat gezinnen in geldnood op zoek zijn gegaan naar goedkopere huisvesting, vertellen de bewoners. In de wirwar van geïmproviseerde krotten zijn de overbevolking en de slechte hygiëne sindsdien alleen maar erger geworden.

‘Onze kinderen worden elke dag ziek’, zegt Ibrahim Galadima, die al vijf jaar in Big Bola woont.

Cholera-gevallen

De meeste mensen leven er van de informele economie.

De aanhoudende regen van de afgelopen vier maanden heeft de sanitaire voorzieningen beschadigd. Er zijn 22 gevallen van cholera gemeld in het gebied, en een groot deel van het land vecht tegen een uitbraak van de ziekte, die verspreid wordt via verontreinigd water.

Ook schoenmaker Adam Bege verhuisde onlangs met zijn gezin naar Big Bola om huur te besparen. Hij zegt dat zijn twee jonge kinderen in september ernstig ziek waren geworden door cholera en met spoed naar het ziekenhuis moesten worden gebracht.

Ze herstelden, maar de medische rekening van 150.000 naira (340 euro) heeft het spaargeld opgeëist dat bestemd was voor schoolkosten.

‘Er wordt elke dag geruzied en geschreeuwd.’

‘We verhuisden van een comfortabeler huis naar Big Bola omdat we geld wilden besparen dat we aan huishuur hadden kunnen besteden voor het schoolgeld van onze kinderen’, zegt Bege, wiens vorige huisbaas hun jaarlijkse huur met de helft verhoogde tot 150.000 naira. ‘Nu moet ik het geld dat ik gespaard heb voor onderwijs gebruiken om mijn kinderen te genezen.’

Woningnood

Sloppenwijken als Big Bola zijn misschien wel de meest zichtbare manifestatie van de grote inkomensongelijkheid in Abuja en van een chronisch woningtekort. Zo’n 40 procent van de inwoners van de hoofdstad leeft in armoede naast een kleine elite. Big Bola’s wirwar van gammele krotten en onverharde steegjes ligt op een steenworp van hoge flats, kantoren en drukke markten.

Nigeria telt ongeveer 200 miljoen inwoners, maar kampt met een groeiend tekort van minstens 22 miljoen woningen, volgens de centrale bank. In Big Bola brengen veel bewoners de woningnood in verband met toenemende sociale spanningen en criminaliteit, waaronder seksueel misbruik van kinderen en inbraak.

‘Er wordt elke dag geruzied en geschreeuwd’, zegt Hadi Alamu, een veiligheidsagent die in mei met zijn gezin naar de sloppenwijk verhuisde nadat zijn huisbaas de huur had verhoogd. ‘Er is hier altijd slecht nieuws.’

Buitensporig geweld

De Abuja Environmental Protection Board (AEPB) - een lokale overheidsinstantie voor openbare veiligheid - lanceerde begin dit jaar een veiligheidsactie tegen ‘criminelen en gewapende bendes’ die in de sloppenwijken actief zijn, aldus een AEPB-functionaris.

‘We leven nu als vluchtelingen omdat verhuurders willen dat we voor een heel jaar huur betalen.’

De stoottroepen van de politie zijn de sloppenwijken al tientallen keren ingestormd. Maar bewoners en mensenrechtenorganisaties zeggen dat ze daarbij soms buitensporig geweld hebben gebruikt. Anderen zeggen dat de campagne heeft geleid tot intimidatie en afpersing van de armen en kwetsbaren.

‘Soms zijn de gearresteerde mensen niet de daders, maar onschuldige jonge mannen en vrouwen die door de agenten worden gestereotypeerd’, aldus Salome Gambo, onderzoeker bij de rechtengroep Caprecon Development And Peace Initiative.

‘Meisjes die in korte rokjes binnen hun nederzetting lopen en jongens met dreadlocks worden respectievelijk als prostituees en drugsgebruikers bestempeld en door de politie lastiggevallen’, zegt hij. De ambtenaar van de AEPB weigerde commentaar te geven op deze kritiek.

Voor veel bewoners van Big Bola is de vastgelopen maandelijkse huurwet van vitaal belang om de huisvestingscrisis in de stad te verlichten. Het wetsvoorstel werd in maart niet aangenomen na verzet van lobbygroepen uit de vastgoedsector. De sponsor van het wetsvoorstel, Sen. Smart Adeyemi, reageerde niet op een verzoek om commentaar.

‘We leven nu als vluchtelingen omdat verhuurders willen dat we voor een heel jaar huur betalen’, zegt veiligheidsagent Alamu. ‘Als er een wet komt die bepaalt dat de huishuur per maand of per twee maanden moet worden betaald, zullen veel mensen geen probleem hebben om te betalen.’

Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd door IPS-partner Thomson Reuters News Foundation.