Zuid-Afrika laat zware industrie emissierechten kopen

Op dit moment komt 90 procent van de stroom uit kolencentrales, wat de economie zeer koolstofintensief maakt, te meer omdat Zuid-Afrika kolen van lagere kwaliteit gebruikt, waar veel koolstofdioxide bij vrijkomt.

De belasting zou aanvankelijk in 2015 in werking treden, maar nu wordt het een jaar uitgesteld omdat er “verder beraad” nodig is, aldus het ministerie van Financiën. Het plan was oorspronkelijk bedoeld voor grote vervuilers, onder meer in de mijnbouw-, energie- en staalsector. Zij zouden op 20 tot 40 procent van hun emissies een belasting moeten gaan betalen van 11,50 dollar (8,45 euro) per ton koolstofdioxide-equivalent.

Compensatie

Om de last voor de industrie te verlichten, stelt de regering nu voor dat ze hun belasting ook mogen investeren in zogenaamde ‘carbon offsets’. Dat is een compensatiemaatregel die uitstoot elders vermindert of voorkomt. Bedrijven mogen daarvoor emissierechten kopen van goedgekeurde projecten, op het gebied van herbebossing of energiebesparing bijvoorbeeld, tegen een prijs die lager is dan de belasting.

“De combinatie van belasting en klimaatcompensatie is heel zinnig”, zegt Anton Cartwright, groene economiespecialist aan het African Centre for Cities van de Universiteit van Kaapstad. “Je disciplineert de markt en vervolgens bied je flexibiliteit.”

De grootschalige markt voor emissierechten in Zuid-Afrika ligt op dit moment stil, nu de internationale prijs van emissierechten zo laag is. In Europa is dat minder dan 50 cent. Grote vervuilers hebben geen verplichting om zich daarmee bezig te houden, maar met de nieuwe wet zou dat moeten veranderen.

De verkoop van emissierechten zou een uitkomst zijn voor een project als Kuyasa, een voorbeeldproject voor Zuid-Afrika. Dat wil 2300 goedkope huizen in Khayelitsha, een semi-informele township van Kaapstad, duurzamer maken met zonneboilers, plafondisolatie en zuinige lampen. Het zou per jaar 7000 ton koolstofdioxide-equivalent besparen.

Bezorgd

De industrie blijft bezorgd, met name het staatselektriciteitsbedrijf Eskom. “Het is helaas niet zo dat we een deel van de productie kunnen uitzetten, zeker nu niet, met de lage reserves”, zegt Gina Downes, milieuconsultant van Eskom. “We kunnen op korte termijn waarschijnlijk niet eens verbeteringen doorvoeren op emissiegebied.”

Het bedrijf voert gesprekken met de regering over het Grondstoffenplan, waarmee Zuid-Afrika het aandeel steenkool in de stroom wil verminderen van 90 tot 65 procent, tot aan 2030. Dat betekent volgens deskundigen dat ook de nieuwe wet nog wel zal veranderen, vooral in relatie tot Eskom omdat dat het meeste effect heeft op de economie.