Steden in het Zuiden worden dubbel getroffen door hittestress

Hoe meer de temperatuur de hoogte in zal gaan, hoe vaker stedelingen te maken krijgen met hittestress. In het Zuiden komt daar nog een extra factor bij: vochtige hitte maakt het leven in steden nog ondraaglijker.

Steden zijn over het algemeen warmer en droger dan het platteland, een fenomeen dat het hitte-eiland-effect wordt genoemd. Het maakt dat stedelingen meer vatbaar zijn voor hittestress, waarbij extreme hitte ertoe leidt dat mensen en dieren warmte niet snel genoeg kwijt kunnen, met diverse lichamelijke klachten tot gevolg.

Gecombineerd effect

Een nieuwe studie in Nature door wetenschappers van de Yale School of the Environment heeft gekeken naar het gecombineerde effect van hitte en vochtigheid. De onderzoekers ontdekten dat de mate van hittestress sterk afhankelijk is van plaatselijke klimaatomstandigheden alsook dat het effect van luchtvochtigheid het koelende effect van bomen en ander groen kan teniet doen.

‘Veel mensen in armere wijken hebben geen toegang tot airconditioning.’

‘Een breed gedeelde opvatting is dat stadsbewoners meer last hebben van hitte dan de algemene bevolking als gevolg van het hitte-eiland-fenomeen’, zegt studieleider en professor meteorologie, Xuhui Lee. ‘Deze opvatting is echter onvolledig, omdat het een ander stedelijk microklimaatverschijnsel buiten beschouwing laat: dat van het stedelijke droogte-eiland.’

Dat houdt volgens Lee in dat steden vaak minder vochtig zijn dan het omringende platteland waardoor stadsbewoners in droge, gematigde en boreale klimaten juist minder last hebben van hitte dan plattelandsbewoners. ‘Maar, in het vochtige Zuiden is het hitte-eiland dominanter dan het droge-eiland’, zegt Lee. ‘Dat resulteert in twee tot zes extra gevaarlijke hittestressdagen per zomer.’

Stedelijke bevolking groeit snel

Lee en mede-onderzoeker Keer Zhang, zeggen dat ze verschillende motivaties hadden voor dit onderzoek. ‘Een groot percentage van de wereldbevolking leeft in stedelijk gebied, veel mensen in armere wijken hebben geen toegang tot airconditioning en het probleem zal enkel maar groter worden naarmate de temperaturen de hoogte in gaan en naarmate meer mensen naar de stad trekken.’

Volgens gegevens van het Wereld Economisch Forum leven 4,3 miljard mensen, of 55 procent van de wereldbevolking in een stad. Dit aantal zal naar verwachting stijgen tot 80 procent tegen 2050.

Meer groen, meer waterdamp?

Een vaak gehoorde oplossing tegen het hitte-eiland-effect is de aanplant van meer groen in steden. Lee en Zhang zeggen hierover: ‘Groene vegetatie zal de luchttemperatuur inderdaad verlagen via waterverdamping. Anderzijds kan luchtvochtigheid de warmtelast ook juist verhogen. De vraag is dus in hoeverre dit bevochtigende effect het koelingsvoordeel door de lagere temperatuur teniet doet.’ Beide onderzoekers willen deze vraag beantwoorden in een vervolgstudie en ze hopen dat dit kan leiden tot inzichten in hoe steden hittestress kunnen verminderen.

‘Uit onze analyse bleek alvast dat het verbeteren van de afvoer van warmte en water in steden en het verminderen van de warmteopslag ’s nachts, de vochtige hitte in de stad kan verminderen.’

Ze hopen ook dat hun werk meer onderzoek zal stimuleren naar het optimaliseren van het design van steden en het gebruik van materialen voor een beter thermisch comfort.