Zware criminelen kunnen stemrecht terugkrijgen in VS

De federale rechters A. Wallace Tashima en Stephen Reinhardt oordeelden vorige maand dat burgers die ooit veroordeeld zijn voor zware feiten wel degelijk hun stem moeten kunnen uitbrengen bij verkiezingen.
De zaak was in 1996 voor de rechter gebracht door vier Afro-Amerikanen, een Latino en een indiaan. De rechtbank had de staat Washington tweemaal gelijk gegeven. Tweemaal gingen de klagers in beroep, tweemaal kregen ze gelijk. De staat Washington gaat nu op zijn beurt in beroep.
De zaak gaat daarom naar het Amerikaanse Hooggerechtshof. Als die het vonnis van Tashima en Reinhardt bevestigt, dan kunnen 47.000 burgers in de staat Washington het kiesrecht terugkrijgen dat ze zijn kwijtgespeeld na hun veroordeling.
Volgens Kara Gotsch van het Sentencing Project, een organisatie die voor hervormingen van de Amerikaanse justitie pleit, kunnen veroordeelde Amerikanen in 47 andere staten nu ook naar de rechter stappen. De zaak kan zo gevolgen hebben voor naar schatting 5,3 miljoen Amerikanen. Vier miljoen van hen hebben hun straf ondertussen uitgezeten.

Discriminatie

“Dit is absoluut een overwinning”, zegt Kara Gotsch. “Ze konden hard maken dat ras bepaalde wie kon stemmen omdat er raciale discriminatie bestaat in het strafrechtsysteem.”
Er was de laatste jaren al meermaals gepoogd om veroordeelden hun kiesrecht terug te bezorgen. Deze zaak was bijzonder omdat ze op de raciale impact focuste. “Minderheden worden buiten verhouding vaak vervolgd en veroordeeld, waardoor ze buiten verhouding sterk vertegenwoordigd zijn in de groep van personen die niet mag stemmen volgens de grondwet van de staat Washington”, zeiden de klagers.
Ze verwezen naar de Voting Rights Act (VRA), een federale wet die het Congres in 1965 goedkeurde op basis van het Fifteenth Amendment. Die bepaling in de grondwet verbiedt het elke regering om een burger zijn kiesrecht te ontnemen op grond van ras. “De uitspraak was gebaseerd op het argument dat de staat de VRA schond”, zegt Gotsch over het vonnis in de staat Washington.

Andere manier

Zolang het Hooggerechtshof zich nog niet heeft uitgesproken over de zaak, blijft alles bij het oude en mogen mensen die voor zware feiten veroordeeld zijn, niet stemmen.
Ondertussen proberen juristen en politici de opheffing van het verbod op een andere manier te bereiken. Zo werd vorig jaar een wetsvoorstel, de Democracy Restoration Act, ingediend in het Huis van Afgevaardigden en de Senaat.
Door het lobbywerk van organisaties als het Sentencing Project en de National Association for the Advancement of Coloured People, zijn de kieswetten in negentien staten sinds 1997 versoepeld voor veroordeelden, zegt Gotsch.