10 manieren om iedereen duurzaam te doen eten

‘Er zijn meer inspanningen nodig om duurzaamheidsprincipes door te trekken naar het mainstream gamma.’ Saartje Boutsen, medewerkster bij Vredeseilanden, schreef samen met collega Gert Engelen het e-book #SavetheFoodture en doet hier tien pistes uit de doeken om van duurzame voeding “het nieuwe normaal” te maken.

  • Caden Crawford (CC BY-ND 2.0) 'Supermarkten en voedingsbedrijven hebben als machtigste schakels in de voedingsketen een cruciale verantwoordelijkheid om te timmeren aan de weg naar meer duurzame voedingssystemen.' Caden Crawford (CC BY-ND 2.0)

Het afgelopen jaar ging Vredeseilanden in gesprek met supermarkten, voedingsindustrie en boeren. We stelden vast dat duurzaam ondernemen wel degelijk op de agenda staat. Er bestaan al heel wat interessante initiatieven, maar deze worden voorlopig vooral ingevuld met milieu-inspanningen. De inclusie van producenten in de keten – of het eerlijk verdelen van de lusten en de lasten – komt veel minder vaak aan bod. Dat is nochtans broodnodig, want landbouwers in Noord en Zuid staan vandaag onder onhoudbare druk.

‘Landbouwers in Noord en Zuid staan vandaag onder onhoudbare druk.’

Supermarkten (die in België en Europa meer dan 70% van de voedingsdistributie in handen hebben) en voedingsbedrijven (de grootste industriële sector in België) hebben als machtigste schakels in de voedingsketen dan een cruciale verantwoordelijkheid om te timmeren aan de weg naar meer duurzame voedingssystemen.

Het blijft nu te vaak bij kleine initiatieven. Er zijn meer inspanningen nodig om duurzaamheidsprincipes verder door te trekken naar het mainstream gamma.

In het boek #SavetheFoodture lanceren we tien toekomstpistes om bestaande knelpunten in de verdere verduurzaming van ons voedingssysteem aan te pakken. Want onze ambitie mag niet minder zijn dan van duurzame voeding “het nieuwe normaal” te maken.

1. Connect, Collaborate, Create and Share Value

De toekomst zit in samenwerking tussen verschillende actoren in de keten. Innoveren op duurzaamheid, samen creëren, zoeken naar nieuwe markten, nieuwe businessmodellen, opbouwen van vertrouwensrelaties, wederzijdse transparantie én eerlijk verdelen van de lusten en lasten. Via zulke nieuwe business modellen worden producten en diensten aangeboden die consumenten aanspreken omwille van kwaliteit en duurzaamheid – niet enkel omwille van de prijs.

2. Gaan naar volledige transparantie in de keten

Transparantie in de keten is een sleutelfactor. Supermarkten en voedingsbedrijven hebben vandaag vaak geen idee welke producent (welk onderdeel van) het product geproduceerd heeft, welke prijs de boer ervoor gekregen heeft, of in welke werkomstandigheden er geproduceerd wordt. Als de transparantie doorheen de keten vergroot, worden pijnpunten blootgelegd en pas dan kunnen ze verholpen worden. Supermarkten en voedingsbedrijven kunnen die transparantie verhogen door meer te investeren in onafhankelijke controles voor volledige bevoorradingsketens.

3. Duurzaam aankoopbeleid

Aankopers vandaag worden vooral gehonoreerd voor de laagste prijs van producten die ze hebben aangekocht, en nog nauwelijks voor duurzaamheidsprestaties van het productieproces. Dit kan door duurzaamheidscriteria in de KPI’s van inkopers in te bouwen, door toeleveranciers te screenen op basis van duurzaamheidscriteria, door generieke aanbevelingen en opleidingen rond duurzaam inkopen voor inkopers, et cetera.

4. Choice editing

Het eenzijdig aanbieden aan de klant van enkel duurzaam geproduceerde producten – choice editing – is ook een belangrijke piste. Het gebeurt al af en toe, bijvoorbeeld Colruyt en Delhaize die voor 100% duurzame vis gaan.

Supermarkten en voedingsbedrijven schermen graag met het argument dat de klant de keuze moet maken, maar als machtige spelers in de voedingsketen hebben zij zelf ook een maatschappelijke rol te spelen. Choice editing kan ook op een indirecte manier, door bijvoorbeeld minder duurzame fabrikanten een minder prominente plek in de rekken te geven.

5. Verduurzaming van huismerken

Huismerken kennen een gestage groei. Een supermarkt die inspanningen levert om ook de productie van haar huismerken te verduurzamen, kan werkelijk werken op het opschalen van duurzaamheid van niche naar het mainstream gamma. De prijs van de (goedkopere) huismerken hoeven daardoor niet per se de hoogte in te schieten, want doordat je aan structurele schaalvergroting doet, houd je de prijs toch onder controle.

6. Pre-competitief overleg en afspraken

Als bedrijven inspanningen doen voor het verduurzamen van hun gamma en dit gaat gepaard met hogere kosten, vormt dit een concurrentienadeel. Dan is het nodig om pre-competitief minimumdrempels af te spreken in de keten. Voor cacao en palmolie gebeurt dit al op internationaal vlak, in eigen land ook via bijvoorbeeld de rundsvleesindex. Nog veel meer productcategorieën zouden moeten volgen.

7. Afdwingbaarheid van de Code van Goede Handelspraktijken

Binnen het Belgische ketenoverleg, werd een Code van Goede Handelspraktijken afgesproken. Een goede stap, maar de afspraken kunnen voorlopig nog niet afgedwongen worden door partijen die zich benadeeld voelen. Daartoe is een onafhankelijke instantie nodig die initiatief kan nemen om onderzoeken op te zetten en die gemachtigd is om sancties op te leggen.

8. Samen met overheid zorgen voor een level playing field 

Het is nodig om te streven naar een vrije markt met waarden, zoals respect tussen handelspartners, transparantie, integriteit. Het is aan overheden om deze marktsturende rol op te nemen, door bijvoorbeeld minimumduurzaamheidsnormen vast te leggen waaraan producten moeten voldoen die een land of regio binnenkomen, meer duurzaamheidscriteria op te nemen in lastenboeken voor openbare aanbestedingen, een mechanisme in te stellen om te verhinderen dat boeren onder de kostprijs moeten verkopen, et cetera.

9. Size matters

Grote bedrijven hebben het grootste potentieel om duurzaamheid in de keten op te schalen. Een uitgesproken ambitie van een grote partij maakt veel los, en samenwerking versterkt het effect. Anderen zijn dan aangewezen op volgen.

10. De consument beter informeren

Als consument is het niet gemakkelijk om ‘juiste’ keuzes te maken. Zowel de overheid als bedrijven hebben een belangrijke rol in het informeren van burgers-consumenten, via verpakkingen, infobladen, in de winkel, via campagnes en via het onderwijs.

Saartje Boutsen is verantwoordelijk voor ‘Public & private policy development’ bij Vredeseilanden. Samen met collega Gert Engelen schreef ze het boek #SavetheFoodture. Download hier gratis het e-book!

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.