100 dagen Jeremy Corbyn: ‘Een nieuwe vorm van politiek’

De Labourpartij werd wakker met een kater na de Britse parlementsverkiezingen in mei. Hoewel de opiniepeilingen een spannende strijd beloofd hadden tussen Ed Milliband, leider van de Labourpartij en de conservatieve partij van Prime Minister David Cameron, werd het op verkiezingsdag snel duidelijk dat Labour aan het kortste eind zou trekken.

Door de nederlaag zag Ed Milliband, bijgenaamd Red Ed, zich genoodzaakt om als leider op te stappen. Na een lange zoektocht naar een nieuwe leider voor de Labourpartij, was het underdog Jeremy Corbyn die verkozen werd op 12 september. De Britse Tories moeten het hebben uitgeproest toen ze dit hoorden.

De Britse kranten stonden er vol van: Labour katapulteerde zichzelf naar de jaren ’80

De leider van hun grootste politieke tegenstander bleek een wat sjofele zestigplusser, zelden strak in pak, die met de fiets naar het werk reed. Bovenal stond hij erom bekend om extreem-links gedachtegoed erop na te houden: nationalisering van de spoorwegen, overtuigd pacifist, het heropenen van de steenkoolmijnen, openlijk republikein, etc.

De Britse kranten stonden er vol van: Labour katapulteerde zichzelf naar de jaren ’80 en hadden hun doodsvonnis al getekend voor de volgende verkiezingen in 2020. Het was onmogelijk dat dit goed zou aflopen.

Messen slijpen

Corbyns eerste toespraak voor zijn partij was nog niet afgelopen toen de eerste berichten al binnen liepen over parlementsleden die ontslag wilden nemen of openlijk zeiden niet in zijn schaduwkabinet te willen zitten. Dat zou immers politieke zelfmoord betekenen. Het BBC-programma Newsnight bracht zelfs een uniek verslag uit over de procedure die nodig zou moeten zijn om Corbyn zijn positie als partijleider te ontnemen.

Ook in de media woedde een hevige anti-Corbyn retoriek, die soms buitenaardse proporties aannam. Zo werd hij er (valselijk) van beschuldigd geen respect betuigd te hebben voor een monument ter ere van de gevallen soldaten in de Eerste Wereldoorlog en zijn gebruik van de fiets voor het woon-en werkverkeer werd vergeleken met Maoïstische praktijken. De giftige toon was gezet. Corbyns leiderschap leek geen lang leven beschoren.

Corbyns eerste daad was daardoor des te opmerkelijk. Zelf in het oog van een mediastorm, wilde hij komaf maken met de theatraliteit van de zogenoemde PMQ’s (Het parlementair vragenuurtje aan de premier). Dat debat wordt al decennialang gedomineerd door theatraal boegeroep, openlijk geschreeuw en politieke steekspelletjes.

Corbyn, voor de eerste keer oog in oog met David Cameron, gaf aan te willen starten met “a new kind of politics” in het Lagerhuis: geen boegeroep, geen soundbites, en meer de stem van de gewone volk. Corbyn, in een nu al legendarisch moment, nam vervolgens brieven in zijn hand van bezorgde burgers en begon deze voor te lezen. Toen de conservatieve parlementsleden hem luid begonnen uit te lachen, keek Corbyn hen vanuit zijn ooghoek streng aan zoals een schoolmeester die zijn klas in bedwang probeert te houden. David Cameron zag en keek verbaasd toe.

Toch blijven de kranten met genoegen berichten over de politieke uitschuivers binnen Labour. Zo begon John McDonnell, door Corbyn aangesteld als schaduwminister, openlijk Mao’s Rode Boekje voor te lezen in het parlement.

Ook vergaderingen binnen de Labourpartij zouden vaak in onenigheid en geroep eindigen. Dat werd nog maar eens pijnlijk duidelijk tijdens het debat over het bombarderen van Syrië in de strijd tegen Daesh. Corbyn, als overtuigd pacifist, vroeg zijn medeparlementsleden om tegen te stemmen. Het was echter zijn eigen schaduwminister voor buitenlandse zaken Hilary Benn, die in een theatrale speech openlijk steun gaf aan de bombardementen. Door deze tweestrijd binnen de Labourpartij, blijft het berichten regenen over een mogelijke “ontkroning” van Jeremy Corbyn.

100 dagen

Veel Britten vinden, na jarenlang niet gestemd te hebben, een gelijkgestemde ziel in Corbyn

Ondanks dat alles lijken de kiezers hem 100 dagen later toch het voordeel van de twijfel te willen geven. De ware leegloop bij Labour, die werd voorspeld door de media, toont zich immers niet in de meeste opiniepeilingen. Gemiddeld lijkt Labour min of meer hetzelfde resultaat te behalen als bij de parlementsverkiezingen in mei. Status quo, dus.

Hoewel veel traditionele Labourkiezers zich afzetten tegen de ruk naar links van hun partij, zijn er ook veel Britten die, na jarenlang niet gestemd te hebben, een gelijkgestemde ziel vinden in Corbyn en zijn “new kind of politics”.

De Britse politieke wereld wordt immers al jarenlang beheerst door een ons-kent-ons-mentaliteit waarbij de heersende partijleden vaak oude schoolmakkers zijn. Ook de verknochtheid tussen politieke leiders en de media (denk maar aan Camerons vriendschap met mediamagnaat Rupert Murdoch) zorgt voor veel ongenoegen bij de bevolking.

Zo gaat op de sociale media al lange tijd een fotocollage rond, waarbij wordt getoond wat David Cameron en Jeremy Corbyn deden in de jaren ’80. Aan de ene kant zie je Cameron, in een overdreven net pak poserend voor een groepsfoto van de Bullingdon Club (een exclusieve studentenclub aan de universiteit van Oxford), aan de andere kant zie je Jeremy Corbyn opgepakt worden bij een demonstratie tegen het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime.

Ook toen in 2009 het expenses-schandaal losbrak (waarbij bekend raakte dat parlementsleden publiek geld gebruikt hadden voor allerlei trivialiteiten), kwam Jeremy Corbyn als het meest “zuinige” parlementslid naar boven.

De Britse bevolking ziet Jeremy Corbyn dan ook meer en meer als iemand die aanspreekbaar is en zich meer bewust is van de problemen van de Britse arbeidersklasse. Zijn atypische stijl levert soms eigenaardige taferelen op. Zo stond hij twee weken geleden in een winkelcentrum nog met een kerstmuts op zijn hoofd kerstliederen te zingen om geld te vragen voor de armen. Ongeacht de politieke voorkeur, Corbyn brengt een opmerkelijke verandering binnen het Britse politieke establishment.

2020

Er komen echter nog een hoop uitdagingen aan voor het Verenigd Koninkrijk die zullen bepalen of Labour zich blijft scharen achter haar nieuwe leider. Het groeiende euroscepticisme door de vluchtelingencrisis en de aanslagen in Parijs zal voor het traditionele pro-europese Labour een uitdaging betekenen.

Toch zal het niet gemakkelijk zijn om een eensgezinde stem te vinden over het verhitte Europese vraagstuk, want ook Jeremy Corbyn was in het verleden niet altijd even positief over het Europese project. En de Britten mogen Corbyn dan wel meer zien als een wat gezellige opa, toch willen ze ook een sterk iemand die met de vuist op tafel kan slaan op het internationale toneel.

Corbyn heeft als overtuigd pacifist al te kennen gegeven dat hij als premier nooit of te nimmer op de rode knop zou duwen in tijden van oorlog. Een uitspraak die door de terreurdreiging van Daesh en het Russische spierballengerol in Oost-Europa niet in goede aarde viel bij een deel van zijn kiezers.

Het spook van de onenigheid blijft over de Labourpartij hangen wat het zeer moeilijk maakt om een sterke vuist te maken tegen het beleid van de conservatieven. Aan de ene kant zou een nieuwe leider kiezen weer maandenlange kopzorgen brengen voor Labour, aan de andere kant beseffen ze dat met Corbyn een love-him-or-hate-him figuur aan de top staat.

De weg tot de volgende parlementsverkiezingen in 2020 is lang, maar het blijft voorlopig koffiedik kijken of Labour dan nog steeds de “new kind of politics” van Corbyn zal blijven omarmen.

Pieter Baert is student beleidseconomie