Als er geen vrijwillige kennisdeling komt, is patentopheffing de enige oplossing

‘Iedereen met een behandelbare ziekte verdient een eerlijke kans’

CC0

Als er geen vrijwillige kennisdeling komt, is patentopheffing de enige oplossing

Als vrijwillige kennisdeling over gezondheidsproducten en -technologieën in de strijd tegen COVID-19 er niet komt, is patentopheffing de enige oplossing, zeggen Raffaella Ravinetto en Kristof Decoster van het Instituut voor Tropische Geneeskunde. ‘België steunt de bestaande initiatieven voor die kennisdeling, maar het is tijd om nog een stap verder te gaan.’

Dat België via een baanbrekende overeenkomst enkele multilaterale initiatieven gaat financieren om de globale toegang tot gezondheidsproducten en -technologieën te vergroten, is opwindend nieuws. Want deze overeenkomst komt er op een kritiek moment in de pandemie.

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws

Terwijl een nieuwe variant wereldwijd angst zaait, is het dringender dan ooit om de wereldwijde vaccinatie op te voeren. De kloof tussen de productie en de toegang tot COVID-19-vaccins blijft enorm.

Kennisdeling, maar niet echt

Op 16 december ondertekende België een overeenkomst met de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Met een bijdrage van 8 miljoen euro in de periode 2021-2025 moet een eerlijke toegang tot geneesmiddelen, vaccins en andere gezondheidsproducten worden bekomen.

Een initiatief om kennis te delen bestaat al sinds mei 2020, maar nog geen enkel farmabedrijf deelde zijn intellectueel eigendom.

De Belgische regering steunt al vanaf het begin het COVAX-initiatief, dat vaccins in armere landen verdeelt, zowel financieel als met donaties van vaccins. Nu kondigt België ook aan dat het de technologietransfercentra voor mRNA-vaccins (ook wel vaccinhubs genoemd) en de COVID Technology Access Pool (C-TAP) ondersteunt, ook financieel.

Die vaccinhubs moeten als opleidingscentra dienen, onder meer in Zuid-Afrika. Het vaccinproductieproces wordt daarbij overgedragen aan fabrikanten in lage- en middeninkomenslanden.

Maar die fabrikanten hebben daartoe toegang nodig tot de technologie en knowhow van het vaccin. C-TAP moet die kennis toegankelijk maken. Het is een platform waar ontwikkelaars van medische producten tegen COVID-19 vrijwillig hun kennis en gegevens over geneesmiddelen, vaccins en andere producten delen met andere gekwalificeerde fabrikanten.

Het initiatief bestaat al sinds mei 2020, maar sindsdien deelde nog geen enkel farmabedrijf of wetenschappelijke instelling hun intellectueel eigendom inzake COVID-vaccins met dit initiatief. Dat is veelzeggend. Pas in november van dit jaar was er een eerste wapenfeit: een Spaans nationaal onderzoeksinstituut deelde via het platform zijn kennis met betrekking tot een COVID-test.

Patentopheffing

Zolang C-TAP en de vaccin-hubs worden genegeerd is alleen een tijdelijke patentopheffing op COVID-19-gezondheidsproducten de oplossing om de impasse te doorbreken. Alleen zo kan de productiecapaciteit en de wereldwijde toegang tot die producten worden opgekrikt. De opheffing van intellectuele eigendomsrechten (waaronder patenten), of de TRIPS-waiver, wordt gesteund door talloze lidstaten, deskundigen en politici.

Zo spraken meer dan 100 lidstaten van de Wereldhandelsorganisatie hun steun uit. Ook Afrikaanse gezondheidsleiders zoals John Nkengasong (Africa CDC), Tedros Adhanom Ghebreyesus (WHO) en Winnie Byanyima (UNAIDS) en deskundigen zoals Mariana Mazzucato, Paul Farmer, Réginald Moreels en Marleen Timmermans deden dat. En politici uit eigen land, zoals Guy Verhofstadt en Meryame Kitir, steunen het initiatief.

Toch wordt de TRIPS-waiver nog steeds geblokkeerd door de Europese Unie (en een paar andere landen, zoals het Verenigd Koninkrijk en Zwitserland) op het niveau van de Wereldhandelsorganisatie.

Wat België doet door de vaccinhubs en C-TAP te ondersteunen, is absoluut goed nieuws. Maar ons land moet nog een stap verder gaan en een sterker standpunt innemen door de TRIPS-waiver voluit te ondersteunen. Zo wordt België ook in dat opzicht een rolmodel.

Verdrag

Tegenover de miljarden die sommige farmaceutische bedrijven binnenrijven, staan miljarden mensen die nog geen enkele prik kregen.

Twee jaar pandemie, met telkens nieuwe varianten, zou ons toch iets geleerd moeten hebben? Tegenover de miljarden die sommige farmaceutische bedrijven binnenrijven, staan miljarden mensen die nog geen enkele prik kregen.

Na de pandemie zou in een verdrag een meer omvattende en duurzame aanpak moeten worden uitgewerkt. België is voorstander van zo’n pandemieverdrag, maar de onderhandelingen daarvoor moeten nog echt van start gaan.

We mogen trots zijn op het Belgische engagement voor gelijke toegang tot geneesmiddelen dat uitdrukkelijk verder gaat dan alleen donaties van COVID-19-vaccins. Maar het mag dus nog wat meer zijn, zeker nu de pandemie blijft woeden, en variant na variant de kop opsteekt.

Overigens mag de stille roep van twee miljard mensen zonder toegang tot essentiële en levensreddende geneesmiddelen en vaccins niet worden overschaduwd door de noodzaak om de pandemie te bedwingen. ‘We zijn pas veilig als iedereen veilig is’, wordt vaak te gratuit aangehaald. Wij pleiten daarom ervoor dat iedereen met een behandelbare ziekte een eerlijke kans krijgt. Ook als die persoon niet in het Westen woont.

Raffaella Ravinetto en Kristof Decoster zijn verbonden aan het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) in Antwerpen.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.