“‘‘Bio kan ook logisch zijn, maar daar is af en toe wat lef voor nodig’’

Vast staat dat Vlaanderen ver achterna hinkt als het gaat over bio. In 2020 was meer dan 9% van het areaal in Europa biologisch bewerkt, in Vlaanderen is dat nog amper 1,6%. In Wallonië wordt ruim 12% van de landbouwgrond gebruikt door bioboeren.  

Grasland in de Ardennen omvormen tot een bioweide is natuurlijk minder ingrijpend dan een intensief bewerkte akker. Maar niemand twijfelt eraan dat er voor Vlaanderen nog een heel parcours openligt. Want er is een markt voor bio. En dus moeten we groeien. 

Als de biosector wil groeien, dan zal er meer verkocht moeten worden via de supermarkt.

Een groot deel van de biologische producten wordt vandaag nog verhandeld in de korte keten. Dat zijn hoevewinkels, zelfoogstboerderijen, online platforms gelinkt aan voedselhubs enzovoort.  

Maar als de biosector wil groeien, dan zal er meer verkocht moeten worden via de supermarkt. En dan komen uiteraard ook de grootkeukens in beeld, in de eerste plaats bij de overheid. Want die moet het goede voorbeeld geven. Er zijn ook meer en meer keukens die weten dat gezonde voeding enorm belangrijk is voor het welzijn van patiënten, bewoners van bejaardenhuizen en dergelijke. Heel wat potentieel dus om te groeien.  

De vraag is welke prijs de biosector daarvoor moet betalen. Want groeien, betekent uiteraard ook grotere hoeveelheden en een heel andere logistiek. En daar schort er toch nog één en ander.  

In de korte keten is de logistiek misschien niet altijd even efficiënt. In de langere keten is dat op het eerste zicht beter georganiseerd. Maar wie achter de schermen mee kijkt, weet dat die lange keten verslaafd is aan plastic verpakkingsmateriaal, eenmalig gebruikte kartonnen dozen en houten kistjes.  

Ook groenten en fruit die in bulk verkocht worden, worden getransporteerd op paletten en karretjes die voor de zekerheid nog eens gewikkeld worden met meterslange folie. Zelfs lege kisten worden soms ingepakt in een folie, omdat die anders voor problemen zorgen op de grote vrachtwagen. Op zich lijkt dat allemaal heel onschuldig, tot je die berg afval ziet liggen. 

Het klopt dat transport van groenten en fruit een delicaat verhaal is. Want elke klant wil zijn appel of tomaat zien arriveren zonder deuk of vlekje. Dat is niet eenvoudig op te lossen. Maar zijn we vergeten hoe moeilijk en complex het is om die appel en tomaat op een biologische manier te telen?  

Zolang we op de boerderij zijn, bij de producent, kunnen we niet streng genoeg zijn. Bioboeren breken dagelijks het hoofd om die bioproducten te produceren, zonder dat ze belaagd worden door insecten, schimmels of woekerend onkruid. Na tientallen jaren ervaring in de praktijk en gericht onderzoek, zijn we daar al een heel eind mee gevorderd. Maar wie denkt dat het ondertussen makkelijk is om bio te telen, vergist zich faliekant. 

Mogen we dan van de transportsector ook niet verwachten dat zij de gangbare patronen doorbreekt? Moet er daar ook niet dringend gezocht worden naar vervoer met veel minder plastic en ander afval? We hebben daar nog een lange weg af te leggen, voordat we kunnen spreken van een duurzame groei van de biosector. 

Tot nu toe zijn we heel streng als het gaat over bio op de boerderij. En dat is terecht. Maar éénmaal we de boerderij achterlaten, mag bijna alles. Het is tijd om de biowetgeving uit te breiden en ervoor te zorgen dat producten hun label kunnen verliezen als ze voor te veel ballast zorgen. Dat wordt even wennen. 

Gedaan met de biokomkommer in plastic. 

We doen enkele concrete voorstellen. Om plastic afval in de biosector te verminderen, stellen we voor dat groenten of fruit die individueel verpakt worden in niet-composteerbaar plastic, automatisch hun biologo verliezen. Gedaan met de biokomkommer in plastic. 

Voorstanders van individueel verpakte groenten, benadrukken vaak dat dit positief is voor de bewaarheid. En dat is ongetwijfeld waar, zeker in de lange keten en bij transport over grote afstand. Maar het is een kwestie van prioriteiten: kiezen voor een komkommer die soms iets minder knapperig is of steeds meer plastic gebruiken.  

Wat nog eenvoudiger op te lossen is, zijn de individuele klevertjes op fruit zoals bananen en appelen. Dat is een gangbare vorm van marketing, die niet thuishoort in de biosector. Want al die klevertjes, komen vaak terecht op de composthoop. Microplastics liggen op de loer.  

Een andere eenvoudig toe te passen maatregel is het vermijden van vliegtuigtransport. Groenten of fruit die met het vliegtuig vervoerd worden, verliezen automatisch hun biologo. Logisch toch? 

Blijkbaar niet. Ook in de Bioweek worden daar nauwelijks vragen over gesteld. Want dat is niet goed voor de groei in de sector. Jammer, want bio kan ook logisch zijn. Maar daar is af en toe wat lef voor nodig. Misschien dus toch nog niet zo slecht dat de Week van de Korte Keten in de buurt zit van de Bioweek. Om over na te denken.