Brood, vrijheid en een snuifje gas

De eerste foto is haast surrealistisch. Hij lijkt eerder op een schilderij van een paar eeuwen geleden toen de fotografie niet bestond. De foto toont in ieder geval de grote massa die eind januari in Egypte op straat kwam om haar woede te uiten tegen president Hosni Moebarak, zijn regime en het geweld waarmee de ordediensten probeerden de opstand in de kiem te smoren. Maar de massa was veel sterker dan alle politionele apparaten tezamen. De opstand duurde uiteindelijk achttien dagen met tientallen doden en honderden gewonden als gevolg. Maar het resultaat was deze opofferingen waard, vond men toen. Moebarak werd gedwongen om af te treden. Het leger kwam op de voorgrond als beschermer van de revolutionairen en beloofde de eisen van de revolutie te verwezenlijken.

‘Ik wil een snuifje gas’, zegt deze betoger en hij tekent: ‘een verslaafde burger’. Deze foto werd eind november via twitter onder activisten gedeeld. ‘Het is Galal’, zei de bekende activist Malek. ‘Een maat op het Tahrir plein die ik sinds de sit-in van juli niet heb gezien. Doe hem alstublieft de groeten’. Malek heeft een oog verloren in wat de tweede revolutie wordt genoemd. De zes maanden waarbinnen het leger beloofd had de macht aan een burgerregering over te dragen waren al lang verstreken maar de Hoge Raad van de Strijdende Krachten leek de smaak van de macht te pakken gekregen te hebben en wou zich niet zomaar terugtrekken.

In feite was de macht in Egypte sinds 1952 altijd in handen van militairen. Dat leidde tot een sit-in op het Tahrirplein en een bloedige confrontatie in de Mohamed Mahmoudstraat, een zijstraat van het ondertussen wereldberoemde plein. Het dodentol was hoog, minstens een veertigtal. Sommigen spreken zelfs van een tachtigtal doden. De veldslag van Mohamed Mahmoudstraat wordt gekenmerkt door het gebruik van gassen tegen de betogers en het schieten met rubberkogels en munitie op betogers. Velen werden in het oog geraakt.

Ahmed Harara bijvoorbeeld, een man in de dertig die tijdens de opstand van januari een oog verloor, raakte zijn tweede oog in deze confrontatie kwijt. Voor de revolutionairen heet de straat voortaan “de Ogen van de vrijheid” straat. Deze “tweede revolutie” dwong de regering om af te treden. Een nieuwe regering werd gevormd en de verkiezingen werden niet uitgesteld maar de macht blijft in handen van de Militaire Raad. Tot na de presidentsverkiezingen in juni, belooft men nu.

© AP/Reporters

Deze foto is van een betoging in Jordanië. Duidelijker kan het niet. De slogan in Egypte was ook ‘Brood, vrijheid, sociale rechtvaardigheid’. Letterlijker kan ook niet. ‘Karama’ of ‘waardigheid’, dat is het begrip waarrond de hele beweging in de Arabische wereld draait.

Waardigheid is op de eerste plaats in staat zijn om aan de eigen basisbehoeftes: eten, onderdak, gezondheidszorg, … te voldoen. Waardigheid is ook een betekenis hebben als burger. Uw leiders kunnen kiezen, hen bekritiseren en wegstemmen wanneer ze niet voldoen. Waardigheid is ook een onafhankelijk rechtsapparaat, een vrije pers en een rechtvaardig socio-economisch systeem.

En dan deze cartoon die één jaar revolutie in Egypte samenvat. Eerst zien we een burger zonder rechten. Daarna de revolutie. En dan de hervormingen.

CC Khalid Albaih

‘Geef me gelijk welke revolutie in de 20ste eeuw en je zult zien dat de hervormers en de mensen die voor halve oplossingen gaan een belangrijke rol gespeeld hebben in het vernietigen van de revolutie en haar beroven van elke inhoud’, twitterde de linkse activist Hossam El-Hamalawy. Terwijl de grote meerderheid van de Egyptenaren gelooft in de pas gehouden parlementaire verkiezingen en een verkozen regering een kans wil geven, blijven activisten de spot drijven met het politieke spel. Zolang de Militaire Raad de touwtjes in handen heeft, is hun werk nog niet af. En ze zijn bereid om met hun strijd door te gaan, jarenlang als het moet.