De blinde vlek

De grens tussen binnen- en buitenland is immers zodanig vervaagd, dat zelfs gemeentepolitiek niet langer een louter lokale aangelegenheid is, laat staan de nationele politiek. Migratie, ontwikkelingssamenwerking, globalisering en toerisme: de klemtonen in dit nummer tonen hoe de wereld in al zijn aspecten tegelijk globaal en lokaal geworden is.
Karel De Gucht zal dit jaar zijn uiterste best doen om aan te tonen dat het koninkrijk, dat hij met al zijn diplomatieke gaven vertegenwoordigt, een internationale missie heeft. Met enige zenuwachtigheid en groot enthousiasme lanceerde hij begin januari het Belgische voorzitterschap van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa. In zijn beleidsverklaring als Chairman-in-Office verklaarde De Gucht dat ‘een effectief en duurzaam democratisch bestuur onmogelijk is zonder stabiliteit. En omgekeerd zijn vrede en veiligheid afhankelijk van het respect voor democratie, burgerlijke vrijheden en mensenrechten.’ Daar is niets op af te dingen. En als het één jaar durende Belgische voorzitterschap van de OVSE kan bijdragen tot de groei en versteviging van al die Mooie Waarden in de Europese ruimte, dan zal de wereld ons land dankbaar zijn.
Enkele dagen nadat De Gucht in Wenen zijn visie op veiligheid en samenwerking gaf, hadden wij een gesprek met Robert Fisk -waarvan u een uitgebreide neerslag vindt in het volgende nummer van MO*. De Britse topjournalist maakte daarbij een opvallende bedenking bij de haast rituele nadruk die niet alleen Belgische maar ook Britse en Amerikaanse machthebbers leggen op democratie: ‘Hoe vaak hebben Tony Blair en George Bush de afgelopen jaren niet gesproken over democratie? Letterlijk ontelbare keren. En hoe weinig hebben ze het gehad over rechtvaardigheid? Over het rechtzetten van historisch onrecht?’
Rechtvaardigheid is op korte tijd een heel oud woord geworden, dat nauwelijks nog voorkomt in het gangbare politieke discours. Naar aanleiding van Fisks opmerking hebben wij -zoals dat hoort in een land dat afstevent op breedband voor iedereen- even gegoogeld op onrecht en rechtvaardigheid. De zoektocht leidde vooral naar websites met een hoog islamitisch of christelijk gehalte. De politiek klasse geeft niet thuis. De politiek van onderuit, daarentegen, weet het woord wel wonen. Getuige daarvan zijn de bijeenkomsten van het Wereld Sociaal Forum in Bamako en Caracas, het eerste net afgelopen als u dit leest, het andere pas begonnen.
Deugdelijk bestuur, lokaal of internationaal, is inderdaad niet alleen een kwestie van eerlijke verkiezingen en toenemende vrijhandel. In het National Human Development Report for Afghanistan, 2004 schrijft hoofdredacteur Shahrbanou Tadjbakhsh dat ‘veiligheid niet gerealiseerd moet worden door een verdere militarisering van de samenleving, maar door een werkelijke nationale verzoening… Rechtvaardigheid moet tegelijk met stabiliteit gerealiseerd worden.’
Minister De Gucht, die dit jaar ook de campagne voor een Belgische zetel in de VN Veiligheidsraad voor de periode 2007-2008 moet realiseren, zou van die rechtvaardigheid een punt kunnen maken. Dat betekent natuurlijk wel dat zijn prioriteiten dan niet enkel in exotische gebieden als Moldavië-Transnistrië, Nagorno-Karabach, Zuid-Ossetië of Abkhazië kunnen liggen, maar ook in zeer democratische lokaliteiten zoals Antwerpen, New York of Berlare.