Luc Reychler
“‘De gapende kloof tussen recht en rechtvaardigheid’
Gisteren kwam ik rond middernacht thuis en besloot nog even naar Terzake te kijken. Jan Wouters (JW), professor internationaal recht aan de KULeuven, verdedigde het beleid van Israël, in naam van zelfverdediging: het strookt met het internationaal recht. Hij had weinig of geen problemen met de disproportionaliteit omdat het nu eenmaal moeilijk is om in een dichtbevolkt gebied militair in te grijpen. Maar ook omdat de Israëlische regering zeker niet de intentie had burgers en kinderen te doden. Het lanceren van raketten vanuit Gaza was illegaal.
Doden spreken niet, maar wellicht maken ze geen onderscheid tussen intentioneel en niet intentioneel geweld. In het conflict tussen Israël en Palestina geldt geen oog-om-oog, maar wel tien tot honderd ogen voor een oog en bijna duizend ogen wat vernieling betreft. Dit zijn betrouwbare statistieken.
Onverantwoorde interpretatie
JW’s betoog is weinig gesofistikeerd. Het levert een onverantwoorde interpretatie van het internationaal recht en van de mensenrechten.
Vooreerst omdat impliciet gesteld wordt dat Israël haar expansionistisch en repressief beleid ten aanzien van de Palestijnse bevolking ‘manu militari’ moet kunnen verdedigen. Er wordt met geen woord gerept over de illegaliteit van de expansie van Israël en de onderdrukking van de Palestijnse bevolking. Israël heeft het recht om op een veilige manier haar expansief en repressief beleid voort te zetten, volgens JW.
Ten tweede hanteert JW een selectieve voorstelling van geweld en maakt hij een betwistbaar onderscheid tussen legaal en illegaal geweld. Over het langdurig, grootschalig, gewapend, structureel en psychologisch geweld in de bezette gebieden wordt met geen woord gerept. De inwoners van Gaza leven in een concentratieland tussen hoge grijze betonnen muren. Een groot deel van de politieke leiding zit in Israëlische gevangeniscellen en regelmatig worden politieke leiders, vanuit de hemel, zonder enig vorm van proces vermoord. Denk aan Ahmed Jaabari. Het geweld van de Palestijnen wordt terrorisme genoemd, het geweld van Israël is zelfverdediging. Statistieken vertellen ons dat antiterrorisme veel destructiever en dodelijker is. Een meer accurate benaming is staatsterrorisme.
Grondoorzaken
Het geweld van de Palestijnen wordt terrorisme genoemd, het geweld van Israël is zelfverdediging.
JW vergeet dat er naast proportionaliteit ook andere voorwaarden moeten gerespecteerd worden vooraleer gebruik kan gemaakt worden van gewapend geweld, zoals het zoeken naar alternatieven, ernstige onderhandelingen, de erkenning van Palestina als een volwaardige staat, of het wegnemen van de grondoorzaken van het geweld: de kolonisatie en de langdurige onderdrukking van een andere bevolking. De Israëlische regering blijft zweren bij repressie en dwangdiplomatie.
Tenslotte doet dit verhaal me terug denken aan een befaamde internationale jurist die me toevertrouwde dat internationaal recht in essentie internationale politiek is en niet vreemd is aan het ‘might is right’ beginsel.
Voor een groot deel van de mondiale publieke opinie draagt de keizer al lang geen kleren meer. Het is het meest zichtbare conflict ter wereld. De kloof tussen recht en rechtvaardigheid gaapt wijd open. Een duurzame vrede tussen Israël en Palestina zal op een andere leest geschoeid moeten worden.
Luc Reychler is Em. prof. internationale betrekkingen (conflicthantering en duurzame vredesopbouw) aan de KULeuven. Hij is pro-Israël en pro-Palestina en verfoeit alle geweld tegen Israëli’s en Palestijnen. Hij schrijft een boek over de rol van tijd in conflict en vredesprocessen ‘Time for peace’. Hij pleit voor een meer adaptief temporament. Zijn blog is www.diplomaticthinking.com