‘Sociale afstand is per definitie onmenselijk en voor velen ook onmogelijk’

De heerlijke nieuwe wereld van videovergaderen, computerwolken en geïsoleerde werkers

Eric Stryson is de managing director Global Services van het Global Institute For Tomorrow (GIFT), een onafhankelijke denktank met kantoren in Hongkong, Kuala Lumpur en Tokio. Hij schreef deze opinie voor MO*, omdat Brussel als Europese hoofdstad misschien wel de enige plek is waar de techgiganten serieus weerwerk krijgen.

Onder de angst voor het nieuwe coronavirus groeit het enthousiasme voor nieuwe apps en technologieën. Zij stellen de niet-noodzakelijke werkers onder ons in staat om te blijven werken en vergaderen. Maar de oplossing voor de huidige crisis, kan de pandemie van morgen zijn, schrijft Eric Stryson vanuit Hongkong. Als we deze tech-curve nu niet afvlakken, waarschuwt hij, is ze straks niet meer te controleren.

Dit is het Tijdperk van Zoom, de populaire videoconferentiedienst. Toch begint er ook al ongenoegen te woekeren. Een klant stelde onlangs voor: ‘Zullen we gewoon een klassiek telefoontje doen?’ Ik ging akkoord en belde hem op een vaste lijn. Een collega gaf toe dat ze nooit de namen van mensen kan onthouden als ze hen op het scherm ontmoet, ook al is ze de afgelopen maand met hen in tientallen “kamers” geweest.

De Zoom-technologie ligt bovendien onder vuur voor het ongevraagd volgen van apparaten, voor een duistere versie van trollen die Zoom bombing wordt genoemd en voor doodgewone, oude privacybekommernissen. Het prijsbeest van dit pandemiemoment heeft een marktkapitalisatie die sinds januari is verdubbeld tot 42 miljard dollar.

Maar wat na de crisis? Wordt de boom van vandaag dan de doom van morgen? Wordt ons toekomstige arbeidsbestaan bedreigd door nieuwe risico’s waar weinigen van ons zich op voorbereiden?

Deze science fiction is echt, en verontrustend

Met een derde van de wereldbevolking onder een of andere vorm van lockdown raken velen snel gewend aan het leven. We werken online. Milieuactivisten en liefhebbers van sciencefiction vieren feest. Teleportatie kan “transportatie” of ouderwets vervoer eindelijk vervangen, en de koolstofreductie die we nu vaststellen komt zeker ten goede aan de biosfeer.

Sociale afstand is per definitie onmenselijk. Ze is ook onmogelijk voor wie je arm is en in een drukke derdewereldstad leeft.

Een recent commentaar van de Financial Times suggereert dat de COVID-19-crisis een economisch kantelpunt is. Vanaf nu zullen de grenzen tussen fysieke en virtuele werelden onherroepelijk vervagen, zegt de krant. Wat tot nu een bijna schattig evenwicht was van offline en online interacties, zal zich misschien nooit herstellen van de schok die we nu meemaken.

Maar sociale afstand is per definitie onmenselijk. Ze is ook onmogelijk voor wie arm is en in een drukke derdewereldstad leeft. Sociale afstand is nodig om deze gezondheidspandemie te bestrijden, maar we mogen niet willen dat ze zelf uitgroeit tot een sociale pandemie. Isolatie en gebrek aan menselijk contact is onproductief, ongewenst en ongetwijfeld de oorzaak van de achteruitgang van de geestelijke gezondheid voor veel mensen. Toch is het best mogelijk dat ze de pandemie overleeft.

De computerwolk is goedkoper dan een kantoorgebouw

Een levendige kantooromgeving daarentegen helpt mensen een gestructureerde mentaliteit en gedisciplineerd gedrag te ontwikkelen dat thuis gemakkelijk verloren gaat, bij gebrek aan professionele sociale verwachtingen en interacties.

Maar als het virus verdwijnt, kunnen de kostenbesparingen die werk-op-afstand met zich meebrengt wel eens in de bedrijfsbudgetten worden ingeschreven. Cloud computing heeft de traditionele zakelijke infrastructuur overgenomen en het zal niet makkelijk zijn voor bedrijven om de tijd en kosten van zakenreizen of fysieke werkplekken op 2019-niveau te blijven rechtvaardigen.

Sommige bedrijven zullen het aantal tijdelijke of freelance medewerkers uitbreiden, gezien de verbeterde en voor nu gevalideerde tools om met hen “samen te werken”. In een week van de voorbije maand maart zagen we bijvoorbeeld dat de gebruikers van Microsoft Teams per dag 900 miljoen minuten aan vergaderingen genereerden.

Het algoritme ziet u

Maar de lockdownervaring leert ons ook dat werknemers op afstand worden gebombardeerd met afleiding. Er zijn de beruchte passages van halfnaakte familieleden tijdens de zoomsessies, maar er zijn ook de antiproductiviteitsapps zoals Netflix en YouTube. Die hebben zo’n sterke toename van het gebruik gezien dat ze de videokwaliteit hebben verminderd om bandbreedte te besparen.

De oplossingen voor al die afleiding tijdens de werkuren zijn beangstigend. Medewerkers die de tijd verdelen tussen kantoor en thuis zullen te maken krijgen met nieuwe productiviteitsbewakingsoftware, die een nieuwe betekenis geeft aan ‘matrixrapporteringslijnen’, met algoritmische bazen. Innovatieve apps kunnen locaties bijhouden, emoties aflezen op het gezicht van de medewerkers en KPI’s voor toetsaanslagen bijhouden, en dat alles combineren op dezelfde gedetailleerde manier als de toiletpauzes van magazijnmedewerkers bij Amazon gevolgd worden.

Een heerlijke nieuwe wereld van werk, inderdaad. Maar één ding is zeker, plezier zullen we er niet aan beleven. Dat is ironisch, want tegelijkertijd bombarderen tech-ceo’s ons met praatjes over hoe “leuk” de werkplek van de toekomst wel is.

Het einde van het vertrouwelijke gesprek

Helemaal leuk wordt het als al die thuiswerkers intussen ook hun weg moeten zoeken in een stijgende stroom van frauduleuze informatie. Nepnieuws groeit uit van een irriterend verschijnsel tot een chronische, slopende ziekte. Videomanipulatie door middel van deep fake-technologie blijft verbeteren, geholpen en bijgestaan door kunstmatige intelligentie, en zal de videosamenwerking waaraan we nu wennen straks vergiftigen.

Nepnieuws groeit uit van een irriterend verschijnsel tot een chronische, slopende ziekte.

Ik voorspel dat het minder dan een jaar zal duren voordat er een groot schandaal ontstaat. Er wordt eigendomsinformatie gestolen. Een verspreking of een onbewaakt moment van eerlijkheid van een van de deelnemers wordt door een andere, snode aanwezige opgenomen en voor chantage gebruikt.

Deze sociaal destructieve technologie zet ons op weg naar een nieuwe technische wapenwedloop. Voor leidinggevenden betekent het risico om opgenomen te worden ervoor zorgen dat een vrij en open gesprek quasi onmogelijk wordt, vooral onder mensen die elkaar niet goed kennen.

Geuren, kleuren en samen eten

Het schadelijkste aan dit radicale experiment met het virtualiseren van werk, is wellicht de vermindering van directe interactie met onbekende mensen en plaatsen. Onze subjectieve ervaring met andere culturen zal in toenemende mate gekaderd en bemiddeld worden door digitale tussenschakels, waardoor die contacten minder menselijk of oprecht zijn.

Omgevingsgeluiden, geuren en gevoelens zullen verloren gaan. Beelden worden ontleed en indrukken worden gemanicuurd. De volgende epidemie zal het afsterven van soft skills zijn. Die zijn nu al schaars onder bedrijfsleiders, en de netto impact van die atrofie op de zakelijke besluitvorming zou catastrofaal kunnen zijn.

In plaats van te vertrouwen op video en virtuele kennismaking, moeten bedrijven en organisaties juist meer dan ooit inzetten op fysieke ontmoeting en onderdompeling richten. Stuur je mensen op pad om andere regio’s en culturen te begrijpen, stuur ze naar kleinere steden en afgelegen gebieden, om contact te maken met collega’s en quality time met hen door te brengen, inclusief het delen van een maaltijd in een lokale plek.

Bescherm de mens, niet de apps

Managers moeten meer waarde hechten aan het doorbrengen van een week met buitenlandse klanten, partners en belanghebbenden, dan aan twee dagen van binnen-en-buitenlopen in regionale hoofdkantoren of rond bestuurstafels zitten met anderen die op hen lijken, of die er anders uitzien, maar vergelijkbare MBA’s hebben. Die bijeenkomsten kunnen via videoconferentie plaatsvinden. Maar ouderwetse vergaderingen zullen van onschatbare waarde blijven om belangrijke medewerkers persoonlijk te betrekken.

Het oude gezegde blijft van tel: het is niet omdat we iets kunnen doen, dat we het ook moeten doen.

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws
Niemand wil uitsluitend met robots werken, vooral niet met robots die geprogrammeerd zijn om digitale slavenmeesters te zijn, of die anderen in staat stellen om zo’n meester te worden. Bedrijfsleiders en directeurs moeten hun verblinde ingenieurs afremmen als ze aan de slag gaan met innovatieve instrumenten die dystopische arbeidsomgevingen creëren.

Regelgevers moeten de voorkeur geven aan het beschermen van de mens, in plaats van te plooien in ontzag voor monopolistische techneuten. Het oude gezegde blijft van tel: het is niet omdat we iets kunnen doen, dat we het ook moeten doen.

De meesten van ons beseffen dat we een transformerend moment doormaken. Als we vandaag immuniteit moeten ontwikkelen, dan is het tegen de kuddementaliteit waarmee we technische snufjes achterna hollen. Als we ons nu niet beschermen tegen de tech-infectie van werk en werkomgeving, worden we over een paar jaar wakker in een heel andere crisis wakker, waarvoor een simpel vaccin niet zal volstaan.

Als we iets geleerd hebben tijdens deze weken van afzondering, dan is het dat online werk nooit het werken met en tussen andere mensen kan vervangen. Wat we direct en indirect leren van collega’s, is onvervangbaar. De eenvoudige waarheid is dat werk bepaald wordt door sociale interacties en dat het een bron van vreugde zou moeten zijn. Ook in de toekomst.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.