De zure wijsheid van het internet

De nieuwe telefoon van Scheire is gemaakt uit materialen die niet afkomstig zijn uit conflictgebieden, iets wat wel zo is bij telefoons van andere producenten. De reacties op de Fairphone van Scheire gingen van korte, niet-onderbouwde kritiek als “mooie verkooptruc” en “[…]Enkelen die zich verrijken onder de fairtrade paraplu” tot radicale visies als “[…]Indien er ook maar een opmerking kan gemaakt worden is het voor mij misbruik van de naam.”

Jongeren oordelen steeds meer op een zure manier over goed nieuws. En velen onder ons lijken ook trots te zijn op de zogenaamde wijsheid die ze zichzelf daarbij toe-eigenen. Ik schaar mij maar al te graag achter Scheire.

Het jeugdige enthousiasme van de hippies van weleer moet tegenwoordig het onderspit delven voor hardnekkig pessimisme zonder oprecht enthousiasme. Ergens is er wat misgegaan, en omdat met de vinger wijzen nogal gemakkelijk is doe ik dat dan maar gelijk.

Onzekerheid en zwartgalligheid

Zondebok nummer een is onzekerheid. Jongeren willen erkend worden, en niets gaat zo vlot als erkend worden door cool te zijn. Enige tijd al heerst er een trend waarbij cynisme en ironie übercool zijn en optimisme iets is voor naïevelingen en idioten. Spui je geen kritiek terwijl je van je Starbucks-koffie nipt en wat door de newsfeed van je smartphone scrolt, dan ben je niet interessant.

Niet alleen newsfeeds wakkeren dit gedrag aan, media in het algemeen hebben een groot aandeel in dit fenomeen. Want die zijn de laatste jaren behoorlijk zwartgallig. Het valt niet te ontkennen dat we volop worden bestookt met negatieve berichtgeving over de arbeidsmarkt, economie, milieu, etc. Je krijgt het gevoel dat het “onrecht” zich voornamelijk in je eigen leefwereld afspeelt. Niet de Derde Wereld, maar onze arme wereld waarin zowat elke jongere met iPhone en beatsbydre-hoofdtelefoons rondloopt of op zijn minst de overpriced gadgets kan veroorloven. Je zou voor minder denken dat we een sombere toekomst tegemoet gaan.

Luie luxe

Dat brengt ons bij nummer drie: luxe. Niks te kort hebben maakt ons lui. Zo is het erg aannemelijk dat de online onrechtbestrijders – vanuit hun Fatboy – alles wat ze op internet lezen gaan geloven en verder geen boek meer openslaan. Daarbij houden ze geen rekening met het feit dat de webpagina’s waar ze hun schokkende hetisnieteerlijk-informatie vandaan halen meer dan eens biased zijn en op hun beurt verwijzen naar andere websites waarop precíes dezelfde valse waarheden staan. Twee bronnen, dus het moet wel waar zijn!

Het ironische is dat net die informatie plots wél zomaar wordt geslikt. Als die rotzooi dan nog eens gedeeld wordt op Facebook, zorgen de vind-ik-leuks van de mensen die stilzwijgend langs de zijlijn supporteren ongetwijfeld wel voor de ultieme bevestiging (ziedaar: erkenning). Op die manier indoctrineren vele jongeren zichzelf aan de lopende band met allerhande (samenzwerings)theorieën van veelal anonieme internethelden of mislukte wetenschappers die op hun beurt informatie “ergens” vandaan halen of gewoonweg uit hun duim zuigen. Dat dit stuk dus maar gauw op een handvol websites belandt, liefst van elkaar afhankelijk en van dubieuze kwaliteit.

Minder nuance van goed nieuws

Begrijp me echter niet verkeerd, kritisch denken is goed. Kritisch zijn is noodzakelijk voor verandering, en draagt in het beste geval bij tot een betere leefwereld. Maar er is een grens. Eenmaal je die overschrijdt kom je in een staat van absoluut pessimisme en Weltschmerz terecht, of loert paranoia lonkend om de hoek.

Het is dan ook voor velen onder ons volkomen normaal geworden om een wereldverbeterend initiatief als de Fairphone tóch te bashen. De bashers missen volledig het punt: de Fairphone is de eerlijkste die er is, eerlijker dan pakweg een Samsung of een iPhone.

Bijgevolg pleit ik voor het minder nuanceren van goed nieuws, en daartegenover voor meer nuancering van slecht nieuws, zij het uit betrouwbare bron of niet. Dat kan onze mentale gezondheid alleen maar ten goede komen.