Duinkerke, brandjes blussen met de wind van voren

Woensdag 20 januari. Ik kleed mijn kindjes stevig aan, want ze gaan met de klas op boswandeling.

Verschillende laagjes kleding, de warmste jassen, truien, handschoenen, goeie stapschoenen, een dikke muts en een dito sjaal. Ze hebben er zin in. Het vriest wel, maar zo enkele uurtjes samen met de klas het bos intrekken, dat wordt super!

Warmte in de winter

Wanneer ik ze twee uur later ga halen, staan ze te huilen. Wat begon met koude voetjes, werd een slooptocht voor de leerkrachten. Ik breng mijn verkleumde ukjes naar ons huisje en schotel hen een dampende maaltijd voor.

Ze nestelen zich op de verwarmde vloer en we beslissen de dag lekker in de zetel onder een deken door te brengen. ’s Avonds is er tijd voor mij om de realiteit onder ogen te zien.

Mijn gedachten dwalen af naar de twee slopende weken van vrijwilligerswerk in en rond Duinkerke. Als vrijwilligers proberen we ons te organiseren en de meest urgente brandjes blussen, want de voorbije periode was keihard.

De vrijwilligers die in Duinkerke aan de slag zijn, die week na week hun privéleven en vrije uren ten dienste van de vluchtelingen te stellen, kregen langs alle kanten de wind van voren.

Genadeloos gebrek aan empathie

Wat zich in Keulen voordeed, is een uitstekend excuus voor verdoken racisten.

Zo blijft de Franse gendarmerie dagelijks controleren of we geen “verboden materiaal” zoals tenten, gasflesjes of paletten naar binnen smokkelen. Enkel voedsel en kledij zijn toegestaan.

Een bedrijf deed een schenking van 1500 paar laarzen, daar heeft de politie eerst een uur moeilijk over gedaan, alvorens ze dat broodnodige schoeisel mochten verdelen!

Structureel helpen om de komende winterweken door te komen, wordt dus nodeloos moeilijk gemaakt.

In Knack schreef journalist Joost Devriesere een opiniestuk, waarschijnlijk vanuit zijn warme zetel, over hoe aandoenlijke vrijwilligers een verantwoordelijkheid dragen bij het in stand houden van deze kampen.

‘Goedbedoeld of niet, de vrijwilligers die de kampen willens nillens in stand houden, dragen een verpletterende verantwoordelijkheid.’

Het is geschreven met een stuitend gebrek aan kennis en empathie voor vluchtelingen in dat deeltje van Europa. De man heeft geen flauw benul noch van de onwil van de Franse overheid om die mensen te helpen noch van de drijfveren van de kampbewoners om in Engeland bij hun vrienden en familie te geraken.

De Britse overheid doet in verhouding tot Duitsland en België nauwelijks een inspanning om mensen in nood te helpen. Het is een schande die de journalist nauwelijks inziet. Terecht diende Dirk Vandenberghe hem van repliek.

Intussen blijft de aardbeving die zich in Keulen tijdens oudjaar voordeed, nazinderen tot in Duinkerke. Het is een uitstekend excuus voor verdoken racisten om te bewijzen dat ‘alle mannelijke vluchtelingen verkrachters zijn’.

De vluchtelingen in Duinkerke schudden het hoofd bij zoveel veralgemeningen. Als doorwinterde feministe gruwel ik van wat gebeurde in Keulen. Toch weiger ik alle vluchtelingen over dezelfde kam te scheren, net zoals het absurd zou zijn om na Dutroux alle mannelijke Belgen als pedofielen te beschouwen.

‘Gevaar voor volksgezondheid’

De drang om te overleven is groter dan de wens om een legale burger te zijn!

Het beste argument kreeg ik in een reactie op mijn vorige artikel in op deze website. ‘Ze zijn een gevaar voor de volksgezondheid’, schreef een lezer. Dan vraag ik me af of mensen met zulke reacties hier wel over nagedacht hebben. Mensen – mannen, vrouwen en kinderen – worden uit hun land verdreven.

Ofwel vluchten ze voor de bommen ldie etterlijk hun huis met de grond gelijkmaken, ofwel omdat ze weigeren deel te nemen aan de moordpartijen van de Islamitische Staat.

Deze mensen komen na een lange, slopende, mensonwaardige tocht terecht in een apathische en vaak racistische omgeving die hen zo snel mogelijk wil zien vertrekken.

De Franse overheid doet alsof haar neus bloedt. Ze laat deze mensen in ontbering zitten en wil ze liever niet opnemen. En toch durft een lezer te schrijven dat deze mensen een gevaar voor ‘onze volksgezondheid’ zijn.

Als Europa en de wereldgemeenschap vier jaar geleden hadden ingegrepen in Syrië – iedere politicus wist immers dat de situatie zou leiden tot een exodus – dan zouden zoveel vrouwen en kinderen vandaag niet gestorven zijn in het koude water van de Middellandse Zee.

Vrijwilligers zouden geen leptospirose oplopen terwijl ze een poging doen om het afval te verwerken, wat overigens de taak zou moeten zijn van de Franse overheid.

Als er werk was gemaakt van een degelijk spreidingssysteem, begeleid op Europees niveau, dan zouden deze vrijwilligers nu geen gevaar lopen voor hun eigen gezondheid. Duizenden kinderen zouden van hun recht op onderwijs kunnen genieten, in plaats van te moeten overwinteren in een koude tent.

Mensen met een verhaal

Het gaat om mensen met diploma’s, met prachtige families, op de vlucht voor oorlogsmisdaden!

Het is makkelijk te zeggen dat ‘ze ook asiel kunnen aanvragen in Frankrijk’. Maar de angst om teruggestuurd te worden omdat hun land nét niet in de oorlogszone ligt is zo groot, dat ze liever onderduiken in de illegaliteit.

Dat wil slechts één ding zeggen, de drang om te overleven is groter dan de wens om een legale burger te zijn! En dan durven Europeanen in alle comfort zeggen: ‘ze moeten maar niet illegaal zijn’.

Veel kortzichtige westerlingen zien een groep vuile, modderige vluchtelingen. Ze vergeten dat dit wel degelijk gewoon zakenmensen, fotografen, modellen, gynaecologen, dokters, economen, onderwijzers, en andere vaklui zijn. In hun thuisland hadden ze een leven.

Doe even de moeite om dit in te zien alstublieft, want dit lijkt in het Westen niet door te dringen. Jawel, het gaat om mensen met diploma’s, met prachtige families, op de vlucht voor oorlogsmisdaden!

Wrijving onder vrijwilligers en vrieskou

Volwassen mannen en vrouwen schamen zich, ze hadden hun kinderen een betere wereld beloofd, maar geloven er niet meer in.

Ook onder de vrijwilligers, die al hun energie hierin steken, is het soms moeilijk. Het gaat niet om gestructureerde NGO’s, die blijven overigens merkwaardig stil en afwezig. We werken zonder hiërarchie en hebben wel eens uiteenlopende meningen waardoor we elkaar in de weg kunnen lopen.

Desondanks is er een zaak die iedereen samenhoudt: we doen het voor de mensen. Vluchtelingen verdienen een menswaardige behandeling.

Er is niet altijd veel voor nodig, enkele tenten, wat kleding, wat voedsel of een praatje met een vrijwillige helper volstaat. Dan zie je hun doffe blik een seconde opleven van dankbaarheid en vreugde.

Het ergste probleem van de voorbije dagen is die vreselijke vrieskou. Niet alleen voor een volgende boswandeling met mijn kindjes. Niet alleen voor de vrijwilligers die elke week een spade in de grond duwen om de afwatering van het terrein mogelijk te maken.

Elke avond kruipen 2500 mensen in hun tentje en proberen ze zich tevergeefs op te warmen, ze slapen in half doorweekte dekens en kleding. Ze voelen de snijdende wind door hun lichaam en durven ’s nachts niet naar buiten om hun behoefte te doen.

Volwassen mannen en vrouwen schamen zich, ze hadden hun kinderen een betere wereld beloofd, maar geloven daar ondertussen zelf niet meer in.

Sectie 15, afwatering en ontluizing

Er is watertoevoer voorzien waardoor iedereen eens kan ontluist worden en zich kan opfrissen.

De voorbije twee zondagen was ik opnieuw in het kamp. Een van de vrijwilligers heeft ondanks veel kritiek doorgezet en een soort afwateringssysteem gemaakt.

Het gevolg is dat veel mensen uit het kamp zelf meewerken en elke dag met emmers en schoppen en vooral veel doorzettingsvermogen helpen.

Met succes, de ondergrond van de bewuste sectie 15 is opnieuw begaanbaar. Dankzij paletten kunnen de mensen terug naar de keuken en zich opwarmen in één van de weinige tenten waar men rechtop kan staan.

Een andere groep heeft zich beziggehouden met de uitbreiding van het kamp naar een drogere plek, ondanks de tegenwerking van de politie. Dit stuk zal dienen voor vrouwen en kinderen. Er werden grotere, sterkere tenten geplaatst, op paletten.

Er is in het modderkamp een soort kapper ontstaan. Dankzij een donatie van kappersmateriaal zijn enkele mannen aan de slag gegaan met scharen en tondeuses. Er is watertoevoer voorzien waardoor iedereen eens kan ontluist worden en zich kan opfrissen.

Nieuws van het thuisfront

Voor alle mensen die mij hun warme lach schenken wanneer ik voorbij loop hoop ik elke avond wakker te worden in een humanere wereld.

Intussen heb ik een steeds meer contact met Siyaw, een Iraakse vluchteling. De berichten die ik dagelijks van hem krijg, geven een goed inzicht van de moraal van wie in de kampvluchtelingen. Zo werd zijn mama, die zich nog in Irak bevindt, zwaar ziek. Siyaw is er kapot van.

Hij zit ergens in een niemandsland, mist zijn werk, zijn vrienden en familie.
Zijn broers proberen te overleven in Engeland terwijl zijn mama en jongste broer honger en kou lijden in Irak. Ik merk hoe goed het hem doet dat we af en toe contact hebben.

Telkens weer vraagt hij hoe het met mijn vrienden, kinderen en lief gaat. Bovendien probeert hij me gerust te stellen dat hij dat hij niets nodig heeft. En vaak krijg ik een bericht van een zoveelste mislukte poging om in Engeland te geraken.

We hebben nu al afgesproken dat, wanneer hij daar is, we eens uit zullen gaan in London. Dan zullen we een pintje gaan drinken en kan hij voor ons koken.

Het frustreert mij zo enorm, dat ik vrij ben om de boot te nemen wanneer ik maar wil en dat hij elke nacht zijn leven riskeert. Zou het in 2016 niet evident moeten zijn om te gaan en staan waar je wil?

Voor Siyaw, voor Saman die nog steeds wacht tot “de Engelsen” hem en zijn gezin komen redden. Voor Oscar die kranig de winter overleeft dankzij donaties van onbekenden, voor Myriam die leert stappen in een modderpoel.

Voor alle mensen die mij hun warme lach schenken wanneer ik voorbij loop hoop ik elke avond wakker te worden in een humanere wereld.